Langdurige zorg

Passende langdurige zorg

Passende langdurige zorg en ondersteuning is afgestemd op de manier waarop iemand zijn leven wil inrichten. Het is zorg gericht op behoud van kwaliteit van leven, functioneren en eigen regie. Met passende zorg leveren we een bijdrage aan het oplossen van de grote maatschappelijke uitdaging waar we voor staan. Door de vergrijzing hebben namelijk steeds meer mensen langer zorg nodig en neemt het aantal mensen met chronische ziekten toe. Deze zelfde ontwikkeling zien we bij mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking. En dat terwijl er steeds minder personeel is om alle zorg te verlenen. Voor cliënten betekent dit meer wisselende gezichten. Ook stijgen de kosten. De uitgaven aan Wlz stegen van ruim € 23 miljard naar bijna 26 miljard euro in 2021. 

Het Zorginstituut werkt aan een houdbaar Wlz-stelsel

Met onze activiteiten dragen wij optimaal bij aan een houdbaar, duurzaam en mensgericht Wlz-stelsel. Dat doen we door in te zetten op een verzekerd pakket van passende zorg voor alle mensen in Nederland die een Wlz-indicatie hebben.

We bereiken dit door het uitvoeren van onze kernactiviteiten: 

• wettelijke uitvoeringstaken
• een optimale kennisinfrastructuur in de langdurige zorg
• toekomstbestendig pakketbeheer Wlz 
• gegevensuitwisseling en monitoring
• kwaliteitstaken

Wettelijke uitvoeringstaken

Met onze wettelijke uitvoeringstaken op het gebied van het verzekerde Wlz-pakket geven we richting aan passende zorg, nu en in de toekomst. We leggen de aanspraak uit, we behandelen geschillen en we signaleren knelpunten. Ook geven we adviezen over hoe de zorg passend en toegankelijk blijft voor mens en maatschappij. We hebben daarbij oog voor de andere domeinen. Hiermee dragen we bij aan de 4 principes van passende zorg: 

• Passende zorg is zorg die werkt tegen een redelijke prijs. 
• Passende zorg wordt, waar mogelijk, dicht bij de patiënt georganiseerd. 
• Bij passende zorg beslissen patiënten samen met hun arts over wat voor hen de best mogelijke behandeling is. 
• Passende zorg gaat niet alleen over ziekte, maar ook over gezondheid en de aandacht voor wat iemand wel kan. 

Een optimale kennisinfrastructuur in de langdurige zorg

Het Zorginstituut heeft aan de minister voor Langdurige Zorg en Sport een advies uitgebracht om de kennisuitwisseling in de langdurige zorg te verbeteren. In de langdurige zorg is veel behoefte aan het meer en beter uitwisselen van wetenschappelijke kennis tussen professionals in onderzoek, onderwijs en praktijk. Door van elkaar te leren, verbetert de zorg aan de cliënt en daarmee ook de levenskwaliteit van cliënten. Het Zorginstituut draagt bij aan deze ontwikkeling.

Lees meer over ons advies over de kennisinfrastructuur in de langdurige zorg. 
Lees over onze vervolgwerkzaamheden voor de kennisinfrastructuur.

Toekomstbestendig pakketbeheer Wlz

Het is van belang dat iedereen in Nederland die zorg nodig heeft, die ook kan krijgen, nu en in de toekomst. Pakketbeheer draagt daar aan bij. Met pakketbeheer voorkomen we dat zorg die niet bewezen effectief is of die onevenredig beslag legt op mensen en middelen, ten koste gaat van andere zorg die wel waarde toevoegt. De zorg wordt passend ingezet en gaat dus over zorg die werkt tegen een redelijke prijs.

Het Zorginstituut heeft voor de komende jaren een visie en een werkplan voor pakketbeheer in de Wlz opgesteld. Daarin hebben we 3 aandachtsgebieden. Met het eerste aandachtsgebied geven we richting en voeding aan het maatschappelijk debat over het gebruik en de aanspraak op Wlz-zorg en bijbehorende dilemma’s. Als tweede zetten we ons in voor de onderbouwing van Wlz-zorg. Het derde aandachtsgebied richt zich op het agenderen en signaleren van onduidelijkheid uit welk domein de zorg geleverd en vergoed moet worden. Bijvoorbeeld uit de Zorgverzekeringswet (Zvw) of de Wet Maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

Signalement Passende langdurige zorg

In dit signalement beschrijven wij dat het anders organiseren en positioneren van informele en formele zorg een belangrijk aangrijpingspunt is om passende langdurige zorg voor elkaar te krijgen. Mensen worden geholpen met zorg die is afgestemd op hun situatie en die bijdraagt aan hun kwaliteit van bestaan. Tegelijkertijd helpt dit het urgente probleem van een groeiende zorgvraag en te weinig zorgpersoneel het hoofd te bieden. 

Dit vraagt om een andere kijk op de positie van formele zorg in de samenleving, de samenwerking tussen betrokkenen en hoe dit in een zorgzame gemeenschap wordt vormgegeven. Het vraagt om een verandering van gedachten en gedrag van iedereen dat ondersteund wordt door het zorgstelsel. In het signalement beschrijven we de belemmeringen in het stelsel die deze verandering in de weg staan en stellen wij oplossingsrichtingen voor. Het signalement is eind augustus 2024 gepubliceerd.

Signalement Passende langdurige zorg - van zelfredzaam naar samenredzaam

Verduidelijken toegang tot integrale verpleeghuiszorg voor mensen met een VV-indicatie

Het Zorginstituut geeft in het rapport ‘Verduidelijken toegang tot integrale verpleeghuiszorg voor mensen met een VV-indicatie’ antwoord op de vraag van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) om te onderzoeken of het mogelijk is om met duidelijkheid te bepalen welke mensen in aanmerking komen voor een plek in een verpleeghuis. Het Zorginstituut concludeert dat het niet mogelijk is een scherp onderscheid te maken voor wie wél en voor wie niét het verpleeghuis de meest passende plek is om zorg te krijgen. Omdat de persoonlijke situaties en zorgbehoeften van mensen onderling sterk kunnen verschillen, verschilt ook de afweging per persoon en per situatie. Het Zorginstituut beschrijft in het rapport dat daarvoor een afwegingskader nodig is en dat eerst aan randvoorwaarden moet worden voldaan.

Lees het rapport ‘Verduidelijken toegang tot integrale verpleeghuiszorg voor mensen met een VV-indicatie’.

Gezamenlijke werkagenda - verbeteringen stelsel langdurige zorg

Het ministerie van VWS zet in op passende zorg met het Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO), de toekomstagenda gehandicaptenzorg, het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Integraal Zorgakkoord (IZA). De nadruk ligt op preventie, meer zorg thuis en digitale zorg, zodat de beperkte capaciteit gespecialiseerde zorg beschikbaar blijft voor de mensen die dat het hardst nodig hebben. Wij, het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ), de Nederlandse Zorgautoriteit en het CAK delen deze ambitie. We voelen ons verantwoordelijk om vanuit onze respectieve rollen bij te dragen aan de beweging naar passende zorg. Met de uitvoering van een gezamenlijke werkagenda willen wij ervoor zorgen dat de beschikbare capaciteit effectief ingezet wordt, zodat de zorg aan de meest kwetsbaren voorrang krijgt, zowel in de ouderenzorg, gehandicaptenzorg als de ggz.

Lees de brief van het Zorginstituut en partijen over gezamenlijke werkagenda langdurige zorg.
Lees meer over onze werkzaamheden voor verbeteringen stelsel langdurige zorg.

Gegevensuitwisseling en monitoring

Het Zorginstituut is sinds 2018 nauw betrokken bij het programma KIK-V. KIK-V staat voor Keteninformatie Kerngegevens Verbeteren. Met dit programma willen de partijen de informatievoorziening verbeteren, de informatie die ze uitvragen onderling beter afstemmen en meer informatie hergebruiken. We dragen hiermee bij aan vermindering van administratieve lasten voor de zorgaanbieders en professionals en stimuleren datagedreven werken en datagedreven zorg. 

Lees meer over KIK-V. 

Kwaliteitstaken

Het Zorginstituut is nauw betrokken bij de kwaliteitsbeweging in de Gehandicaptenzorg (GHZ) en de ouderenzorg. We dragen actief bij aan de (door)ontwikkeling van de kwaliteitskompassen voor deze sectoren, waar alle relevante partijen uit deze sectoren bij betrokken zijn. In beide staan de principes van passende zorg centraal. 

Het Kwaliteitskompas GHZ en het Generiek Kompas ‘Samen werken aan kwaliteit van bestaan’ zijn gericht op het in gang zetten en houden van een cyclisch proces van leren en ontwikkelen. Het is daarom belangrijk dat er een verbinding is met onze kernactiviteit kennisinfrastructuur in de langdurige zorg. 

Lees het Kwaliteitskompas GHZ.
Lees het Generiek Kompas ‘Samen werken aan kwaliteit van bestaan’.