Nivel-rapport over gebruik van cliëntrelevante uitkomstmaten in de langdurige zorg
Op verzoek van Zorginstituut Nederland heeft het Nivel onderzocht hoe cliëntervaringen in de langdurige gehandicapten- en verpleeghuiszorg inzichtelijk worden gemaakt. Het gaat om hoe de cliënt kwaliteit van zorg en leven ervaart. Ook is onderzocht hoe instellingen een instrument of werkwijze kiezen. En hoe cliëntervaringen zijn te gebruiken voor het leren en verbeteren in de praktijk. Het doel is bevorderen van passende langdurige intramurale zorg in Nederland. Dit rapport signaleert succesfactoren, knelpunten en beschrijft verbetermogelijkheden.
Aanleiding voor het onderzoek cliëntrelevante uitkomstmaten
In de langdurige zorg wordt onderzoek gedaan naar wat werkt in de praktijk. Onder langdurige zorg verstaan we ouderenzorg thuis en in instellingen en gehandicaptenzorg. Uit een eerder advies over de kennisinfrastructuur in de langdurige zorg blijkt dat uitkomstmaten nauwelijks worden ingezet om te leren en verbeteren. Terwijl ‘leren en verbeteren’ op basis van cliëntuitkomsten een belangrijke voorwaarde is voor passende zorg.
Cliëntrelevantie speelt nauwelijks een rol bij keuze instrument of werkwijze
Het Nivel-onderzoek laat zien dat instellingen nog weinig instrumenten en werkwijzen gebruiken om kwaliteit van zorg en leven inzichtelijk te maken. Slechts 10% van hen gebruikt een bestaand instrument, zoals een vragenlijst of observatielijst. Zij doen dat vooral bij de verplichte jaarlijkse kwaliteitsmetingen of vanwege eisen voor zorginkoop. Bij de keuze voor een instrument speelt het beschikbaar komen van relevante cliëntuitkomsten geen rol van betekenis. Terwijl dat volgens de kwaliteitskaders wel een vereiste is. Ook krijgen zorgprofessionals weinig informatie over deze kwaliteitsmetingen. Zij worden nauwelijks betrokken om mee te denken over manieren om de zorg te verbeteren. Bovendien heeft de langdurige zorg geen veilige sfeer en lerende cultuur.
Oplossingen voor passende langdurige zorg
Inzicht in hoe cliënten de zorg en hun kwaliteit van leven ervaren is belangrijk voor zorgprofessionals om de zorg te verbeteren. Daar zijn verschillende oplossingen voor. Zo moeten instellingen de resultaten van kwaliteitsmetingen delen met zorgprofessionals. Als zorgprofessionals in eigen woorden van cliënten en naasten lezen hoe die de zorg ervaren, kunnen zij de zorg op individueel niveau verbeteren. Andere oplossingen zijn investeren in scholing van zorgprofessionals en ‘leren en verbeteren’ structureel onderdeel maken van het werk. Ook kunnen zorgverzekeraars een stimulerende rol spelen door bij hun inkoop van zorg meer belang te hechten aan leren en verbeteren.