Onderzoeksrapport: Implementatie van de leidraad 'Nieuwe interventies in de klinische praktijk'
De Nederlandse Federatie Medisch Specialisten publiceerde in 2014 de 'Leidraad nieuwe interventies in de klinische praktijk' (NIKP). Dit is een handleiding bij de introductie van medische innovaties in de dagelijkse praktijk van het ziekenhuis. 5 jaar na totstandkoming van deze leidraad schept Zorginstituut Nederland, met medewerking van de Federatie Medisch Specialisten, meer helderheid over de implementatie en toepassing van de leidraad in de klinische praktijk. Dit verkennende onderzoek heeft geresulteerd in het rapport 'Implementatie van de leidraad "Nieuwe interventies in de klinische praktijk'': een verkenning binnen Nederlandse ziekenhuizen'.
Medische innovaties
Er worden in ziekenhuizen en klinieken veel nieuwe behandelingen en medische apparatuur in gebruik genomen. Deze medische innovaties zijn soms complex en duur. Vanwege die complexiteit en omdat ze nog nieuw zijn, is er soms onzekerheid over wat nu precies het voordeel is voor de individuele patiënt en de maatschappij als geheel. Dan is het belangrijk dat deze medische innovaties vóór en tijdens de introductiefase goed worden onderzocht op veiligheid, effectiviteit én de voorwaarden voor gepast gebruik in de praktijk. Bij de introductie van nieuwe behandelingen en apparatuur in ziekenhuizen kijkt men nu vooral naar de veiligheid voor patiënt en behandelaar. De volgende stap is om naast die veiligheid ook te kijken naar de mate waarin het echt bijdraagt aan een positief resultaat van de behandeling en dat resultaat ook de aanschaf en het gebruik rechtvaardigt.
Leidraad nieuwe interventies in de klinische praktijk (NIKP)
De Nederlandse Federatie Medisch Specialisten heeft in 2014 de 'Leidraad nieuwe interventies in de klinische praktijk' (NIKP) gepubliceerd. Dit is een handleiding bij de introductie van medische innovaties in de dagelijkse praktijk van het ziekenhuis. In deze leidraad staat een stappenplan voor een zorgvuldige introductie van nieuwe interventies in de klinische praktijk.
Het Zorginstituut vindt het belangrijk dat nieuwe interventies bijdragen aan een veilig, effectief en doelmatig gebruik van verzekerde zorg. Want het Zorginstituut streeft naar kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van het verzekerde basispakket aan zorg. Daarom betaalde en werkte het Zorginstituut mee aan de leidraad NIKP. 5 jaar na de introductie van de leidraad NIKP in 2014 heeft het Zorginstituut met de medewerking van de Federatie Medisch Specialisten gekeken in hoeverre nieuwe interventies in de klinische praktijk volgens de stappen van de leidraad NIKP worden geïntroduceerd.
Verkennend onderzoek
Er is een verkennend onderzoek uitgevoerd naar het gebruik van de leidraad NIKP en de daarin genoemde stappen voor zorgvuldige introductie van innovatieve behandelingen. Binnen de ziekenhuizen kent men de inhoud van de leidraad NIKP, maar de mate van bekendheid verschilt tussen beroepsgroepen. Daarnaast wordt het stappenplan van de leidraad NIKP in de dagelijkse praktijk verschillend gebruikt. Tussen ziekenhuizen is er verschil, maar ook tussen verschillende typen medische innovaties. Vooral het veilig implementeren van nieuwe apparatuur en hulpmiddelen en het beperken van de risico’s vindt iedereen belangrijk. Is een innovatie eenmaal in gebruik genomen, dan gebeurt het evalueren ervan nog (te) weinig.
Ziekenhuizen die al wel ervaring hebben met het evalueren, zouden die ervaringen kunnen delen. Een andere volgende stap zou het actualiseren van de leidraad NIKP en gelijksoortige documenten kunnen zijn, omdat de medische technologie en de betreffende (Europese) regelgeving zich ook snel ontwikkelen.