Onderzoeksrapport: Artificiële intelligentie en Passende zorg

Wat zijn de bevindingen?

Binnen cardiologie, radiologie en acute zorg zijn 3 AI-toepassingen verkend. Centraal stond de vraag: Wat is er nodig om passende introductie en opschaling van AI-toepassingen in de zorg te bevorderen? De grootste uitdaging is dat AI-toepassingen op dit moment vooral als aanvullende zorg worden ingezet. Dus bovenop de bestaande zorgprocessen in plaats van onderdeel te zijn van een transformatie van bestaande zorgprocessen. Andere uitdagingen die in het onderzoek naar voren komen zijn:

• Spanning tussen bewijzen en toepassen. Je moet bewijs vergaren door toepassing van een innovatie, maar je kunt of mag pas (betaald) toepassen als de innovatie bewezen effectief is.
• Er komen steeds meer nieuwe applicaties op de markt, die vaak maar een klein deel van het zorgverleningsproces willen verbeteren. Ze hebben een nauwe scope, die niet het hele probleem of de hulpvraag oplost. Hierdoor ontstaat het risico op stapeling van zorginnovaties met een onduidelijke meerwaarde in het hele zorgproces. Ook legt het druk op de overbezette IT-afdelingen in de zorg.
• Expertise van patiëntenorganisaties is onbekend in het veld. Dat patiëntenorganisaties veel weten over welke toepassingen goed werken en waarom, bleek tijdens dit onderzoek bij veel partijen niet bekend.

Wat kunnen partijen, inclusief het Zorginstituut doen?

Het rapport signaleert dat er veel activiteit rondom AI is ontstaan, zoals het ‘Strategisch Actieplan voor AI’, de oprichting van de Nederlandse AI Coalitie (NLAIC, met focus op de zorg en gezondheid), het VWS-programma ‘Waardevolle AI’, en de Leidraad kwaliteit AI in de zorg. Ook is er aandacht voor AI–toepassingen in het Integraal Zorg Akkoord (IZA). Om echt tot transformatie te komen, moet de komende periode de nadruk liggen op het verbinden van alle stakeholders met elkaar en met deze initiatieven voor transformatie van zorgprocessen volgens de principes van passende zorg. Belangrijke aandachtspunten zijn:

• bevorderen van de ontwikkeling van AI-toepassingen die aantoonbaar door passend bewijs beter zijn dan reguliere zorg;
• stellen van introductievoorwaarden vanuit het oogpunt van passende zorg;
• monitoren van het gebruik volgens de gestelde voorwaarden;
• stimuleren dat passende inzet en gebruik van AI in richtlijnen wordt opgenomen.

Onderzoeksreeks passende zorginnovaties

Dit onderzoek hoort bij een reeks van verkenningsonderzoeken naar de introductie van medische innovaties in de zorgpraktijk. Andere rapporten in deze reeks zijn te raadplegen via de ‘Zie-ook-links’ op deze pagina.