Onderzoeksrapport Equalis over effecten van de sluis voor dure geneesmiddelen
Zorginstituut Nederland heeft onderzoeksbureau Equalis laten onderzoeken wat de effecten van de sluis voor dure geneesmiddelen zijn voor de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg. Uit dit onderzoek blijkt dat de sluis voor de samenleving als geheel meer voordelen dan nadelen heeft.
Aanleiding: inzicht krijgen in effecten van de sluis
De houdbaarheid van de zorg in Nederland staat onder druk. Dat komt onder meer omdat er steeds meer dure geneesmiddelen voor gebruik in het ziekenhuis tot de markt worden toegelaten. Vaak is onduidelijk hoe goed deze middelen werken en bij wie ze precies werken. Als we deze dure medicijnen zonder meer tot het basispakket toelaten, is er een grote kans op verdringing van andere goede zorg. Door de grote druk van dure geneesmiddelen op hun jaarbudget, moeten ziekenhuizen keuzes maken die ten koste gaan van andere behandelingen, nieuwe apparatuur of personeel.
Om grip te krijgen op deze ontwikkeling, heeft de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in 2015 de sluis voor dure geneesmiddelen ingevoerd. Omdat de sluis nu een aantal jaren bestaat, wil het Zorginstituut weten wat het effect ervan is op de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg. Daarom hebben wij onderzoeksbureau Equalis de opdracht gegeven hiernaar onderzoek te doen.
Samenvatting: sluis bereikt doel voor de samenleving
Het onderzoek toont aan dat de positieve effecten van de sluis voor dure geneesmiddelen zwaarder wegen dan de negatieve effecten. Het nadeel van de sluis is dat patiënten geen of beperkte toegang hebben tot ziekenhuisgeneesmiddelen tijdens de sluisprocedure. Als patiënten langer moeten wachten op geneesmiddelen, kan dat negatieve gevolgen hebben voor hun gezondheid.
Het positieve effect van de sluis is dat de verdringing van ziekenhuiszorg vermindert. De sluis zorgt er namelijk voor dat geneesmiddelen alleen vergoed worden voor patiënten bij wie ze écht werken en dat onnodig gebruik met mogelijk zware bijwerkingen wordt voorkomen. Daarnaast worden door onderhandelingen de middelen vergoed tegen een lagere prijs. Op die manier voorkomt de sluis meer dan € 1 miljard aan uitgaven voor ziekenhuisgeneesmiddelen in de 5 jaar na een pakketbesluit. Dit bedrag blijft dus beschikbaar in het budget voor andere zorg in het ziekenhuis.
Hoewel ziekenhuisgeneesmiddelen vertraagd beschikbaar komen voor patiëntengroepen, zorgt de sluis dus uiteindelijk voor meer gezondheid voor de samenleving. In totaal loopt dat op tot bijna 8000 extra gezonde levensjaren. Hieruit concludeert het Zorginstituut dat de sluis zijn doel bereikt.