Het Zorgverzekeringsfonds (Zvf)

De Zorgverzekeringswet (Zvw)

De Zorgverzekeringswet (Zvw) verplicht iedereen die in Nederland woont of werkt en ouder is dan 18 jaar, om een zorgverzekering af te sluiten. Deze zorgverzekering geeft recht op geheel of gedeeltelijke vergoeding van verleende zorg uit het basispakket. Zoals huisartsenzorg, medisch specialistische zorg, geneesmiddelen, medische hulpmiddelen, psychische zorg, ziekenvervoer, paramedische zorg, verloskundige hulp, kraamzorg, grensoverschrijdende zorg en mondzorg.

Algemene uitgangspunten van de Zvw

De Zvw heeft een solidair karakter en kent de volgende uitgangspunten:

• De inhoud van het basispakket is wettelijk bepaald.
• Elke zorgverzekeraar moet verzekerden toegang bieden tot zorg in het basispakket. Dit heet zorgplicht.  
• Iedereen mag zelf zijn zorgverzekeraar kiezen en is vrij om te kiezen uit de zorgverzekeringen die een zorgverzekeraar aanbiedt.
• Zorgverzekeraars mogen niemand weigeren voor de basisverzekering. Het maakt daarbij niet uit hoe (on)gezond de verzekerde is. Dit heet  acceptatieplicht.  
• De persoonlijke situatie van de verzekerde mag niet van invloed zijn op de premie. Dit betekent dat gezondheid, leeftijd of inkomen geen verschil uitmaken voor de hoogte van de basispremie. Dit heet het verbod op premiedifferentiatie.
• Aan het einde van elk jaar mag iedereen een andere zorgverzekeraar, zorgverzekering of zorgpolis kiezen.
• Iedereen met een laag inkomen heeft recht op een zorgtoeslag. Dit voorkomt dat mensen anders een onevenredig groot deel van hun inkomen kwijt zijn aan ziektekostenpremies.

Lees meer over de Zvw op de pagina 'Hoe werkt de Zorgverzekeringswet'.

Financiering Zorgverzekeringsfonds (Zvf)

Het basispakket aan verzekerde zorg wordt betaald met geld uit het Zorgverzekeringsfonds (Zvf) en via de (nominale) premies die iedereen vanaf 18 jaar elke maand rechtstreeks aan de eigen zorgverzekeraar betaalt. Ongeveer 50% van alle zorg uit het basispakket wordt betaald via het Zorgverzekeringsfonds, dat gefinancierd wordt met de inkomensafhankelijke (werkgevers)bijdragen en belastingen. Deze worden samen opgebracht door werknemers, werkgevers, zelfstandig ondernemers en uitkeringsinstanties (inhoudingsplichtigen). De overheid betaalt daarnaast nog een rijksbijdrage voor jongeren tot 18 jaar. Zij hoeven nog geen premies, bijdragen en belastingen te betalen.

Beheer van het Zvf door het Zorginstituut

Het Zorginstituut is de beheerder van het Zorgverzekeringsfonds. Het fonds is samengesteld uit alle inkomensafhankelijke premies en bijdragen die burgers, werkgevers en uitkeringsinstanties betalen. De bedragen worden op de volgende manieren betaald:

• Via een nominale premie Zvw. Dit is de zorgpremie die iedereen, vanaf de 18e verjaardag, elke maand rechtstreeks aan zijn zorgverzekeraar betaalt.
• Via eigen betalingen zoals de eigen bijdrage en het wettelijk eigen risico.
• Via een inkomensafhankelijke werkgeversbijdrage Zvw. Deze wordt betaald door de werkgever of uitkeringsinstanties.
• Via een inkomensafhankelijke bijdrage Zvw. Deze wordt afgedragen door iedereen die niet in loondienst is, zoals zelfstandigen zonder personeel  en pensioengerechtigden.
• Via belastingen.

Als beheerder van het Zvf heeft het Zorginstituut de volgende taken:

• Het innen van alle inkomensafhankelijke premies en bijdragen die burgers, werkgevers en uitkeringsinstanties betalen.
• Het bepalen en verstrekken van premies en bijdragen aan alle zorgverzekeraars (risicoverevening)
• Het verstrekken van beheerskostenbudgetten aan zorgverzekeraars voor verzekerden tot 18 jaar.
• Het in kaart brengen van de omvang en rechtmatigheid van de geldstromen binnen het fonds.
• Het jaarlijks publiceren van het Financieel Jaarverslag Fondsen. Hierin leggen we verantwoording af over het beheer van de fondsen, onder meer aan het ministerie van VWS en De Nederlandsche Bank.

Het verdelen en verstrekken van gelden binnen het Zvf door het Zorginstituut

Risicoverevening

Als gevolg van de acceptatieplicht hebben sommige zorgverzekeraars meer verzekerden die veel zorg nodig hebben dan andere zorgverzekeraars. Ze hebben hierdoor hogere kosten. Om ervoor te zorgen dat er hierdoor geen scheve situatie ontstaat, krijgen deze zorgverzekeraars een vergoeding vanuit het Zorgverzekeringsfonds. Deze zogeheten vereveningsbijdrage wordt verstrekt door het Zorginstituut. Zo blijft er sprake van een ‘gelijk speelveld’.

Lees meer op de pagina 'Risicoverevening'   

Beheerskosten voor jongeren onder de 18 jaar

Vanuit het Zorgverzekeringsfonds krijgen zorgverzekeraars ook een vergoeding voor de kosten die ze maken voor de uitvoering van de Zvw (beheerskosten) voor verzekerden jonger dan 18 jaar, die nog geen (nominale) premie hoeven te betalen.

Grensoverschrijdende zorg

Ook een deel van de grensoverschrijdende zorg wordt vanuit het fonds betaald. Het gaat hierbij onder meer om niet-spoedeisende (planbare) zorg die over de grens maar wel binnen de Europese Unie (EU) wordt gegeven. Meer informatie over wanneer iemand gebruik kan maken van zorg in de EU staat op de website 'Nationaal Contactpunt voor grensoverschrijdende zorg' van het CAK.

Beschikbaarheidsbijdrage Wmg

Zorgaanbieders ontvangen ook een vergoeding uit het Zorgverzekeringsfonds. De hoogte van deze zogeheten beschikbaarheidsbijdrage, wordt jaarlijks vastgesteld door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en uitbetaald door het Zorginstituut. Het gaat om kosten die niet bij verzekerden in rekening kunnen worden gebracht. Bijvoorbeeld de inzet van traumahelikopters, (de beschikbaarheid van) spoedeisende hulp en opleidingsplekken in het medisch vervolgonderwijs.

Lees meer op de pagina 'Beschikbaarheidsbijdrage Wmg'

Verantwoording

Het Zorginstituut brengt de omvang en rechtmatigheid van de geldstromen binnen de 2 fondsen in kaart. Hierover publiceren wij jaarlijks het Financieel Jaarverslag Fondsen. In dit verslag leggen we verantwoording af over het beheer van de fondsen, onder meer aan het ministerie van VWS en De Nederlandsche Bank. De minister gebruikt dit verslag om verantwoording af te leggen aan de Tweede Kamer.

Financieringsstromen Zorgverzekeringswet (Zvw)