Ga direct naar inhoud
De foto toont een kamer in wat lijkt op een ggz-instelling. In het midden van de kamer staat een jonge man met zijn rug naar de fotograaf. Hij draagt een joggingpak en een pet en hij kijkt naar buiten.
Beeld: ©ANP

Geneeskundige GGZ (Zvw)

Verzekerde zorg - Geneeskundige geestelijke gezondheidszorg (geneeskundige ggz)

Soms heeft iemand een psychische stoornis, waarvoor professionele hulp nodig is. De geneeskundige geestelijke gezondheidszorg (geneeskundige ggz) biedt deze hulp. Op deze pagina leest u welke zorg verzekerd is in de geneeskundige ggz.

Geneeskundige ggz is zorg voor mensen met een psychische stoornis

Hebt u psychische klachten of problemen? Misschien bent u somber of hebt u problemen met werk of in uw relatie. Of bent u overspannen of hebt u een burn-out. Voor deze problemen is de geneeskundige ggz niet bedoeld. Om er achter te komen wat voor psychische problemen u hebt, kunt u eerst zelf stappen zetten. 

Zelf online hulp bij psychische klachten

Bij psychische klachten of psychosociale problemen kunt u online hulp zoeken. Dit kan vaak anoniem. Zo zijn er zelfhulpcursussen. U kunt ook online in contact komen met personen die in dezelfde situatie zitten.

Hulp van uw arts als u er zelf niet uitkomt 

Komt u er zelf niet uit? Dan kunt u gaan naar: 

  • uw huisarts 
  • de bedrijfsarts 
  • een arts bij de spoedeisende hulp (in acute gevallen).

De arts bespreekt uw klachten met u. De huisarts kan zelf psychische klachten behandelen. Meestal doet de huisarts dat samen met een praktijkondersteuner huisarts ggz (POH-ggz). Dit is huisartsenzorg. Deze zorg wordt vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. U betaalt  hier geen verplicht eigen risico voor.

Lees meer informatie op de pagina ‘Huisarts’.

Doorverwijzing bij psychische stoornis

Als uw arts vermoedt dat u een psychische stoornis heeft die niet behandeld kan worden in de huisartsenpraktijk, wordt u doorverwezen naar de geneeskundige ggz. Deze zorg kan verschillende doelen hebben: 

  • u herstelt van uw psychische stoornis 
  • uw stoornis wordt niet erger 
  • u leert omgaan met uw psychische stoornis.

Met een verwijzing van een huisarts, bedrijfsarts of arts bij spoedeisende hulp, kunt u ook naar: 

  • een specialist oudergeneeskunde of
  • een arts voor verstandelijk gehandicapten. 

Verkennend gesprek

Soms is niet duidelijk wat uw problemen of de oorzaak van uw problemen precies zijn. Bijvoorbeeld als de psychische problemen te maken hebben met schulden of eenzaamheid. Uw huisarts kan u dan aanmelden voor een verkennend gesprek. Bij dit gesprek praat u met een ggz-behandelaar en een hulpverlener uit het sociaal domein, bijvoorbeeld een maatschappelijk werker. Soms sluit ook iemand aan die zelf ervaring heeft met psychische klachten (een ervaringsdeskundige). Samen gaat u zoeken naar de hulp die het beste bij u past. Als het nodig is, wordt u doorverwezen naar de geneeskundige ggz. Maar het kan ook zijn dat andere ondersteuning beter bij u en uw situatie past.

Vanaf 2025 wordt dit verkennend gesprek vergoed. Voor het verkennend gesprek hoeft u geen verplicht eigen risico te betalen.

Lees meer in het standpunt ‘Het verkennend gesprek’.

Wachttijden en zorgbemiddeling

Misschien krijgt u na uw doorverwijzing te maken met (lange) wachttijden. Uw zorgverzekeraar moet ervoor zorgen dat u op tijd zorg krijgt. Dat heet zorgbemiddeling. Moet u nadat u zich hebt aangemeld langer dan 4 weken wachten op een intake? Of moet u langer dan 10 weken wachten voor uw behandeling start? Dan kunt u om zorgbemiddeling vragen bij uw zorgverzekeraar. Als er geen plek is bij een zorgaanbieder met wie er een contract is, dan kan de zorgverzekeraar ook een niet-gecontracteerde zorgaanbieder benaderen. Er wordt dan vaak voorafgaand aan de zorg een individuele maatwerkafspraak gemaakt. In dat geval zal de zorgverzekeraar de geleverde zorg volledig vergoeden. Leidt de zorgbemiddeling er niet toe dat de zorg op tijd is? En kunt u wel op tijd bij een niet-gecontracteerde zorgaanbieder terecht? Dan moet de zorgverzekeraar de hele zorg vergoeden. Belangrijk hierbij is wel dat u eerst om bemiddeling hebt gevraagd.

Kijk voor meer informatie op mijnzorgverzekeraar.nl.

Over de bemiddeling van de zorgverzekeraar staat op de website van de Rijksoverheid een duidelijke video.

Lees meer en bekijk de video op Rijkoverheid.nl. 

Regiebehandelaar

Als u doorverwezen wordt naar de geneeskundige ggz, dan krijgt u altijd een regiebehandelaar. Deze regiebehandelaar is uw contactpersoon tijdens de behandeling van uw psychische stoornis. Samen met uw regiebehandelaar stelt u een behandelplan op. Bij de regiebehandelaar kunt u terecht met vragen of opmerkingen. Soms hebt u 1 behandelaar, maar het kan ook zijn dat de regiebehandelaar slechts een van uw behandelaren is. Wie dat is, kan per behandelfase verschillen. 

In de geneeskundige ggz werken onder andere de volgende behandelaren:

  • psychiater
  • klinisch (neuro)psycholoog
  • psychotherapeut
  • gezondheidszorgpsycholoog (GZ-psycholoog)
  • verpleegkundig specialist ggz
  • specialist ouderengeneeskunde
  • klinisch geriater 
  • verslavingsarts.

Ook online behandeling is mogelijk

Voor deze gesprekken kunt u naar de behandelaar toe gaan, maar de gesprekken kunt u vaak ook online met uw behandelaar voeren. Soms zijn er online behandelmodules of programma’s beschikbaar als onderdeel van uw behandeling. 

DSM-5

Of een behandeling in de geneeskundige ggz de meest passende behandeling voor u is, stelt uw regiebehandelaar vast. In ieder geval moet sprake zijn van een psychische stoornis volgens de DSM-classificatie. DSM is de afkorting van Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Het systeem is bedacht door de American Psychiatric Association, en wordt sinds 1 januari 2017 in Nederland gebruikt. De DSM verdeelt psychische aandoeningen in categorieën. De meeste psychische stoornissen uit de DSM kunnen worden behandeld  in de geneeskundige ggz, maar niet allemaal. 

Bij lichtere psychische problemen is behandeling door de huisarts of praktijkondersteuner ggz in het algemeen meer passend. Uw behandelaar bepaalt tot welke DSM-categorie uw stoornis behoort. 

Over de DSM-5 classificatie heeft Zorginstituut Nederland diverse standpunten uitgebracht. Deze standpunten staan in het document ‘Uitleg aanspraken geneeskundige ggz op basis van DSM-5 classificatie’. 

Lees ‘Uitleg aanspraken geneeskundige ggz op basis van DSM-5 classificatie’.

Geneeskundige ggz wordt onder voorwaarden vergoed 

Geneeskundige ggz wordt onder voorwaarden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Dit basispakket is hetzelfde voor iedereen die in Nederland woont of werkt. Maar wie de zorg levert en waar de zorg wordt geleverd kan elke zorgverzekeraar zelf bepalen. Controleer voor vergoeding altijd de voorwaarden van de polis van uw eigen zorgverzekeraar.  

Geneeskundige ggz wordt vergoed uit het basispakket als:

  • u 18 jaar of ouder bent en een psychische stoornis hebt die onder de DSM-5 classificatie valt
  • de behandeling voldoet aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’. 

Als u jonger bent dan 18 jaar, worden de behandelingen vergoed uit de Jeugdwet.

Ook geneesmiddelen vergoed

Als u tijdens de behandeling geneesmiddelen gebruikt, kunnen die ook worden vergoed uit het basispakket van de Zvw. Een voorwaarde is wel dat de geneesmiddelen voorkomen in het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS).

Lees meer over GVS op de pagina ‘Geneesmiddelen’. 

De stand van de wetenschap en praktijk

Behandelingen worden alleen vergoed als de behandeling voldoet aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’. Dit betekent dat er voldoende bewijs is dat de behandeling effectief is. Of een behandeling voldoet aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’ beoordeelt uw zorgverzekeraar. Daarbij laat de zorgverzekeraar zich adviseren door het Kenniscentrum Ggz. Dit kenniscentrum is onderdeel van de ‘Procedure Zorgadviestraject Ggz’, dat is opgesteld door Zorgverzekeraars Nederland (ZN), de organisatie van zorgverzekeraars. De adviezen van ZN over de psychologische behandelingen staan in de circulaire ‘Therapieën Ggz’.

Bekijk de circulaire ‘Therapieën Ggz’. 

De zorgverzekeraar beslist zelf of ze het advies van het kenniscentrum overneemt. Welke behandelingen uw zorgverzekeraar vergoed, kunt u lezen in de polis van uw zorgverzekering. 

Bij onduidelijkheid of twijfel kan het kenniscentrum of een zorgverzekeraar een oordeel vragen van Zorginstituut Nederland. Het Zorginstituut kan ook op eigen initiatief een oordeel geven over een behandeling. Bijvoorbeeld omdat er over een behandeling meldingen binnenkomen. 

Standpunten over specifieke behandelingen

Het Zorginstituut heeft onderzoek gedaan naar verschillende psychische problemen en de behandelingen van deze klachten. De uitkomsten van deze onderzoeken zijn in verschillende standpunten vastgelegd. In een standpunt staat of zorg wel of niet vergoed wordt. Per onderwerp vindt u hier de belangrijkste standpunten:

Niet alle behandelingen worden vergoed

Niet alle psychologische behandelingen worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Deze behandelingen worden niet vergoed:

  • behandelingen die niet voldoen aan de stand van de wetenschap en praktijk 
  • behandelingen waarvoor u geen verwijzing van de huisarts hebt 
  • behandelingen van andere problemen, zoals
    • problemen met werk
    • overspannenheid en burn-out 
    • relatieproblemen 
    • problemen met het aanpassen aan een nieuwe situatie, zoals bij echtscheiding, rouw en verlies van werk
    • leerstoornissen, zoals dyslexie
    • specifieke fobieën, zoals vliegangst.

Hulp voor mensen met psychische problemen vergoed uit Wlz, Jeugdwet en Wmo 

De hulp voor mensen met psychische problemen valt niet altijd onder de Zorgverzekeringswet (Zwv). Dit geldt voor verschillende vormen van zorg. 

Lees meer over de verschillende vergoedingen en over wanneer welke vergoeding geldt:

Bekostigingsmodel: zorgprestatiemodel

Vanaf 2022 geldt er een nieuw bekostigingsmodel voor de geneeskundige ggz: het zorgprestatiemodel (zpm). Een onderdeel van het zpm is de zorgvraagtypering (zvt). De zorgprestatie waarin uw zorg valt, bepaalt de prijs van uw behandeling. Het maakt voor de prijs van de behandeling dus niet uit welke diagnose u hebt. U komt in aanmerking voor een behandeling als er een (vermoeden) is van een bepaalde psychische stoornis. Het zpm en de zvt zijn ontwikkeld door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Als u hier vragen over hebt kunt u contact op nemen met de NZa.

Lees meer over het Zorgprestatiemodel Ggz.

Voor geneeskundige ggz betaalt u verplicht eigen risico

De kosten voor geneeskundige ggz vallen onder het verplichte eigen risico. Behalve als de huisarts of de praktijkondersteuner ggz de psychische klachten behandelt. Het verplichte eigen risico geldt dan niet. 

Bent u door uw huisarts doorververwezen voor  een zogenaamd verkennend gesprek met een ggz-behandelaar, een professional van uw gemeente en met iemand die dezelfde psychische problemen had als u nu hebt? Hiervoor hoeft u geen verplicht eigen risico te betalen.

Lees meer uitleg over het eigen risico. 

Voor geneeskundige ggz betaalt u geen eigen bijdrage

U betaalt geen eigen bijdrage voor geneeskundige ggz, maar wel eigen risico.  

Lees meer uitleg over de eigen bijdrage. 
 

Vergoeding van geneeskundige ggz in een privékliniek of zelfstandig behandelcentrum

Voor sommige psychologische behandelingen kunt u ervoor kiezen om naar een privékliniek te gaan. Wilt u precies weten hoeveel u vergoed krijgt voor een behandeling in een privékliniek of zelfstandig behandelcentrum? Dat kunt u het beste opzoeken in de polis van uw zorgverzekering. In de meeste polissen staat dat u vooraf toestemming moet krijgen van uw zorgverzekeraar om naar een dergelijke kliniek te gaan.

Wilt u meer informatie of hebt u vragen? 

Meer weten? Op verschillende sites kunt u meer lezen over dit onderwerp.

Wet- en regelgeving

In de wet- en regelgeving wordt geneeskundige ggz benoemd in de volgende artikelen:

Over Zorginstituut Nederland

Iedereen die in Nederland woont of werkt, is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie. Onze belangrijkste taak is zorgen dat het basispakket van de zorgverzekering alleen behandelingen vergoedt, waarvan vaststaat dat deze écht werken en passen bij wat de patiënt nodig heeft. Wij leggen uit welke zorg deel uitmaakt van het basispakket van de zorgverzekering. En we adviseren de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) over welke zorg wel of niet thuishoort in het basispakket. De minister neemt het uiteindelijke besluit of zorg wel of niet in het basispakket komt.

Vraag aan uw zorgverzekeraar wat u vergoed krijgt

In de polis van uw zorgverzekering staat wat uw verzekering precies vergoedt en onder welke voorwaarden. De basis hiervoor is de wet- en regelgeving. Wilt u precies weten welke zorg u in uw situatie vergoed krijgt? Neem dan contact op met uw zorgverzekeraar. Het is in eerste instantie namelijk aan de zorgverzekeraar om te beslissen:

  • of de zorg die u vergoed wil krijgen onder de zorgpolis valt of 
  • aan de eventuele overige voorwaarden van de zorgpolis is voldaan. 

Lees meer uitleg over hoe de Zorgverzekeringswet werkt.