Passende zorg voor mensen met aanhoudende lichamelijke klachten (ALK)

Zorg voor mensen met ALK

Mensen met aanhoudende lichamelijke klachten (ALK) hebben last van klachten die lang duren en veel invloed hebben op het dagelijks leven, of hier nu een verklaring voor is of niet. Mensen met ALK kunnen last hebben van veel verschillende soorten klachten, zoals darmklachten, hoofdpijn of vermoeidheid. Het gaat daarom om een groot aantal patiënten. Er is dan ook niet 1 behandeling voor deze aandoening. Mensen ontvangen zorg van verschillende zorgverleners of hulpverleners, zoals de huisarts, de medisch specialist of een professional uit het sociaal domein.

We spreken bij dit onderwerp van de pakketagenda passende zorg over zorg voor mensen met ALK. En niet meer over mensen met SOLK: somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. De term SOLK is verouderd. Met partijen uit het veld is afgesproken om alleen nog de term ALK te gebruiken. 

Knelpunten in de zorg voor ALK

Patiënten, zorgverleners en zorgverzekeraars ervaren meerdere knelpunten in de zorg voor ALK. Het Zorginstituut helpt hen met het in kaart brengen van de knelpunten, door alle organisaties te betrekken. In februari 2024 deden wij een schriftelijke uitvraag naar knelpunten in de zorg voor mensen met ALK. Het doel hiervan was om de belangrijkste knelpunten te verzamelen. Daaruit blijkt dat de volgende knelpunten het meeste prioriteit hebben bij de partijen:

• ‘Onvoldoende kennis van de zorgverlener over ALK, behandelingen en vergoedingen’
• ‘Gebrek aan vergoeding voor multidisciplinair overleg tussen domeinen/lijnen’
• ‘Ondoelmatige inzet van intensieve zorg (zoals medisch-specialistische revalidatie) door onvoldoende goede toeleiding of diagnostiek bij ALK-patiënt’
• ‘Zorgcoördinatie van de ALK-patiënt is niet helder belegd’

Lees de volledige rapportage over de knelpunten die partijen in de zorg voor ALK ervaren.

In juli 2024 kwamen betrokken organisaties bij elkaar om de hoogst geprioriteerde knelpunten in de zorg voor mensen met ALK verder te bespreken. Deze gesprekken zorgden voor een verdere verdieping van de knelpunten. Ook gaven ze een eerste inzicht in mogelijke oplossingsrichtingen en kansen om meer passende zorg voor mensen met ALK te realiseren. 

Lees het verslag van de bijeenkomsten 'Verdieping van knelpunten in de zorg bij ALK'.

De bevindingen worden gebruikt om in september en oktober 2024 samen met betrokken organisaties een plan van aanpak op te stellen. Het Zorginstituut ondersteunt en begeleidt partijen hierbij. Partijen zijn vrij om ook zelf een plan van aanpak op te stellen voor de knelpunten die hierin niet geprioriteerd zijn.

Advies van de Kwaliteitsraad

De Kwaliteitsraad (KR) van het Zorginstituut heeft de knelpuntenanalyse en reacties te bekeken en geadviseerd over het vervolg. De KR adviseert om:

• mee om te werken aan eenduidigheid en samenhang in (bestaande) kwaliteitsdocumenten, zoals standaarden en richtlijnen over de zorg voor ALK;
• dat dit gebeurt in 1 gezamenlijke ALK-standaard; en 
• dat bij de uitwerking van dit onderwerp alle domeinen betrokken worden: medische zorg, geestelijke gezondheidszorg (ggz) en het sociaal domein.

Pakketagenda

Passende zorg voor mensen met ALK staat op de pakketagenda passende zorg 2023-2025. Zorginstituut Nederland heeft samen met vertegenwoordigers van zorgprofessionals, cliënten en zorgverzekeraars een pakketagenda opgesteld. Hierop staan onderwerpen die passende zorg moeten bevorderen en niet-passende zorg moeten tegengaan. Dat is zorg die niet effectief is voor de patiënt. De verwachte winst van de pakketagenda zit vooral in betere inzet van schaars beschikbare personeel. Dat heeft een positief effect op de houdbaarheid en toegankelijkheid van de zorg. Ook de uitvoering van de pakketagenda wordt samen gedaan. Dit is afgesproken in het Integraal Zorgakkoord (IZA).

Lees meer over pakketagenda passende zorg 2023-2025.

Vervolg

Het Zorginstituut informeert het bestuurlijk overleg (BO) IZA over de voortgang van de uitvoer van de pakketagenda. Het Zorginstituut gaat monitoren of en hoe het plan van aanpak wordt uitgewerkt en uitgevoerd door veldpartijen.

Voor informatie

Hebt u vragen over deze beoordeling? Dan kunt u een e-mail sturen naar:

Anne Bijlsma
E-mail: abijlsma@zinl.nl 

Planning

Planning tot aan publicatie advies

Stap in het proces	Datum
Start dossier	vierde kwartaal van 2023
Start analyse van knelpunten	eerste kwartaal van 2024
Bespreking van de analyse en advies van de Kwaliteitsraad (KR)	tweede kwartaal van 2024
Publicatie resultaten van analyse	tweede kwartaal van 2024
Opstellen plan van aanpak	derde kwartaal van 2024
Uitvoer plan van aanpak	vanaf vierde kwartaal van 2024

Betrokken partijen

• De Nederlandse GGZ
• Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)
• Netwerk Aanhoudende Lichamelijke Klachten (NALK)
• Nederlands Instituut van Psychologen (NIP)
• Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen (NVMDL)
• Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie volgens de Psychosomatiek (NFP)
• Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVVP)
• Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)
• Patiëntenpanel NALK
• Proscoop (via InEen)
• Stichting Emovere
• Vereniging voor Sportartsen (VSG)
• Zorgverzekeraars Nederland (ZN)