Zinnige Zorg - Verbetersignalement Implanteerbare Cardioverter-Defibrillator
Samen met partijen in de zorg heeft Zorginstituut Nederland vastgesteld dat verbeteringen mogelijk zijn in de ICD-zorg. Een implanteerbare cardioverter-defibrillator (ICD) is een inwendig apparaat dat een schok geeft bij een levensbedreigende hartritmestoornis. De afspraken om deze verbeteringen te realiseren staan in het ‘Verbetersignalement Zinnige Zorg Implanteerbare Cardioverter-Defibrillator (ICD)’.
Verbeterpunten en verwachte resultaten ICD-zorg
De ICD-zorg kan worden verbeterd door:
- verbetering van de indicatiestelling voor het plaatsen en vervangen van een ICD;
- beter informeren van patiënten over de risico's van een ICD;
- vermindering van de kans op complicaties.
Als de verbeterafspraken worden uitgevoerd zal dit resulteren in de volgende uitkomsten:
- Passende indicatiestelling voor het plaatsen van een ICD bij patiënten met non-ischemische cardiomyopathie (NICM). Cardiomyopathie is een verzamelnaam voor ziekten van de hartspier. Non-ischemisch betekent dat er een andere oorzaak is dan zuurstofgebrek. Uit ons literatuuronderzoek blijkt dat preventief plaatsen van een ICD bij de meeste NICM-patiënten niet helpt om sterfte te voorkomen. Een passendere indicatiestelling bij NICM, zal naar verwachting leiden tot 70% minder ICD-plaatsingen bij deze groep patiënten. Dat zijn 1200 ICD’s minder per jaar. NICM-patiënten worden zo niet onnodig blootgesteld aan de risico’s van een ICD.
- Passende zorg bij het vervangen van een ICD. Na 5 tot 10 jaar wordt de ICD nu nog automatisch vervangen, terwijl de patiënt niet altijd een nieuwe ICD nodig heeft. Door de verbeteringen wordt een ICD niet meer automatisch vervangen en beslissen zorgverleners en patiënten op tijd samen over het vervangen van de ICD.
- Verbeterde patiënteninformatie, zodat de patiënt op de hoogte is van alle kansen en risico’s. Dit is een noodzakelijke basis voor samen beslissen.
- Vaker plaatsen van een eenkamer-ICD in plaats van een tweekamer-ICD, omdat een eenkamer-ICD een kleinere kans op complicaties geeft.
De volgende stap: implementatiefase
Na publicatie van dit verbetersignalement start de implementatiefase. Daarin starten de partijen in de zorg en het Zorginstituut met de uitvoering van de gemaakte verbeterafspraken. De betrokken partijen nemen de verantwoordelijkheid om met elkaar tot verdere concrete afspraken en acties te komen. Het is aan hen om de meeste verbeterafspraken uit het verbetersignalement te realiseren. Het Zorginstituut heeft met name een faciliterende en ondersteunende rol. Daarnaast heeft het Zorginstituut een monitorende rol. We volgen het proces en de realisatie van gemaakte afspraken en koppelen hierover terug aan de partijen. Daarnaast hebben we een rol als beheerder van het pakket van goede verzekerde zorg die we indien nodig zullen inzetten. We rapporteren jaarlijks aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Over ongeveer 3 jaar starten we met het evalueren van dit Zinnige Zorg-traject.
Van Zinnige Zorg naar Passende zorg verbetertrajecten
Omdat het implementeren van verbeterafspraken leidt tot daadwerkelijke veranderingen die bijdragen aan passende zorg, is de naam Zinnige Zorg eind 2023 veranderd naar ‘Passende zorg verbetertrajecten’. De activiteiten in deze verbetertrajecten zijn onderdeel van de inspanningen van het Zorginstituut Nederland om passende zorg te bevorderen. In het programma ‘Zinnige Zorg’ van Zorginstituut Nederland is de laatste jaren al veel voorwerk gedaan. De verbetersignalementen beschrijven concrete verbeterafspraken over effectieve en kwalitatief goede zorg, die op de juiste plek wordt geleverd en samen met de patiënt tot stand komt. Ook voor preventie is aandacht.