De vergoeding van CAR-T-behandelingen bij verschillende vormen van kanker
Een CAR-T-behandeling is een zogenaamde celtherapie die kan worden ingezet bij de behandeling van verschillende vormen van kanker. Bij deze celtherapie worden witte bloedcellen buiten het lichaam bewerkt en teruggeplaatst, waarna ze kankercellen in het lichaam herkennen en aanvallen. Soms leidt een CAR-T-behandeling tot genezing, soms alleen tot verlenging van het leven van mensen met kanker. Het Zorginstituut heeft verschillende CAR-T-behandelingen beoordeeld voor vergoeding uit het basispakket van de zorgverzekering. Daarnaast heeft het Zorginstituut ook subsidies verstrekt voor onderzoek naar de meerwaarde van productie van CAR-T-cellen in het ziekenhuis. We geven een overzicht.
Deze tekst is voor het laatst bijgewerkt op 24 februari 2025.
Wat is een CAR-T-behandeling?
T-cellen zijn witte bloedcellen die door bacteriën en virussen beschadigde cellen kunnen aanvallen en opruimen. T-cellen kunnen ook kankercellen aanvallen, maar zijn soms niet in staat om de kankercellen te herkennen. Bij een CAR-T-behandeling worden T-cellen buiten het lichaam bewerkt. Er wordt een stukje CAR-gen in de T-cellen gebouwd, zodat deze wel in staat zijn om de kankercellen in het lichaam te herkennen. Na terugplaatsing zijn de CAR-T-cellen op deze manier in staat om de kankercellen aan te vallen. Hierdoor kan een CAR-T-behandeling voor mensen met bepaalde vormen van kanker zorgen voor verlenging van het leven of soms zelfs genezing.
Hoe beoordelen we of CAR-T-behandelingen vergoed kunnen worden?
De afgelopen jaren hebben fabrikanten een aantal CAR-T-behandelingen ontwikkeld voor verschillende vormen van kanker. Vanwege de hoge kosten heeft de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) deze medicijnen in de ‘sluis voor dure geneesmiddelen’ geplaatst. Dat betekent dat het Zorginstituut eerst beoordeelt wat de meerwaarde is van de medicijnen, en voor wie. Hierbij beoordelen we wat de gezondheidswinst is voor patiënten vergeleken met de standaardbehandeling. Ook beoordelen we of de gezondheidswinst in redelijke verhouding staat tot de kosten voor de samenleving. Daarna adviseert het Zorginstituut de minister of de medicijnen in aanmerking komen voor vergoeding uit het basispakket.
Welke CAR-T-behandelingen zijn beschikbaar in Nederland?
CAR-T behandelingen die vergoed worden uit het basispakket zijn:
- Axicabtagene ciloleucel (Yescarta®) voor de behandeling van een bepaalde vorm van lymfeklierkanker
- Lisocabtagene maraleucel (Breyanzi®) voor de behandeling van een bepaalde vorm van lymfeklierkanker
- Tisagenlecleucel (Kymriah®) voor de behandeling van een bepaalde vorm van lymfeklierkanker
- Tisagenlecleucel (Kymriah®) voor de behandeling van een bepaalde vorm van leukemie bij kinderen en jongvolwassenen
Daarnaast heeft het Zorginstituut positief geadviseerd over opname in het basispakket voor:
- Ciltacabtagene autoleucel (Carvykti®) voor de behandeling van multipel myeloom, een bepaalde vorm van beenmergkanker
- Lisocabtagene maraleucel (Breyanzi®) voor de behandeling van een bepaalde vorm van lymfeklierkanker
- Axicabtagene ciloleucel (Yescarta®) voor de behandeling van een bepaalde vorm van lymfeklierkanker
CAR-T-behandelingen die voorlopig niet vergoed worden uit het basispakket zijn:
- Brexucabtagene autoleucel (Tecartus®) voor de behandeling van een bepaalde vorm van lymfeklierkanker
De minister van VWS heeft aangegeven dat de fabrikant op dit moment niet bereid is om een onderhandeling te voeren over een maatschappelijk aanvaardbare prijs. - Brexucabtagene autoleucel (Tecartus®) voor de behandeling van een bepaalde vorm van leukemie
Door ontbrekende informatie van de fabrikant kan niet worden bepaald of het medicijn de vraagprijs waard is.
En er lopen nog verschillende beoordelingen van CAR-T-behandelingen voor verschillende vormen van kanker. Bekijk onze werkagenda voor een actueel overzicht:
Bovenstaand overzicht wordt niet actief bijgehouden en is voor het laatst bijgewerkt op: 24 februari 2025.
Onderzoek: kan productie van cellen in het ziekenhuis de zorg verbeteren?
Het Zorginstituut heeft in 2020 en in 2025 een subsidie toegekend aan UMC Groningen voor een onderzoek naar de meerwaarde van productie van CAR-T-cellen op de zorglocatie in het ziekenhuis. De subsidies zijn toegekend via de Subsidieregeling veelbelovende zorg, in samenwerking met ZonMw.
Het eerste onderzoek gaat over de behandeling van mensen met een zeer agressieve vorm van lymfeklierkanker (DLBCL) die al 2 eerdere behandelingen hebben gehad. In dit onderzoek worden de in het ziekenhuis gemaakte CAR-T-cellen vergeleken met CAR-T-cellen van een fabrikant die al worden vergoed uit het basispakket. CAR-T-behandelingen waarbij de cellen op de zorglocatie in het ziekenhuis worden geproduceerd, zijn veelbelovend. Anders dan bij de productie op een locatie van de fabrikant, hoeven de cellen niet te worden ingevroren voor transport. Het is de verwachting dat dit leidt tot kwaliteitswinst. Daarnaast kan het de wachttijd voor de patiënt een aantal weken verkorten en zijn de kosten veel lager.
Het andere onderzoek kijkt naar de behandeling van mensen met terugkerende beenmergkanker (multipel myeloom) die al 2 eerdere behandelingen hebben gehad. Voor deze groep patiënten wordt op dit moment nog geen CAR-T-behandeling vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. De behandeling wordt vergeleken met de huidige standaardbehandeling voor patiënten.
De onderzoeken van het UMCG moeten in 2027 en in 2031 worden afgerond. Daarna zal het Zorginstituut beoordelen of deze behandelingen in aanmerking komen voor vergoeding uit het basispakket. Het gaat om: