Verzekerde zorg - protonentherapie
Protonentherapie is een vorm van radiotherapie (bestraling). Hierdoor is het mogelijk een hogere dosis straling op de tumor en een lagere dosis straling op de omliggende organen en weefsels te geven. Dit kan de schade aan omliggende organen en weefsels beperken, zodat ernstige bijwerkingen verminderen. Op deze pagina leest u wat verzekerde zorg is bij protonentherapie.
Protonentherapie is zorg voor mensen met bepaalde soorten kanker
Protonentherapie is een vorm van radiotherapie. Radiotherapie is de behandeling van kanker met straling. Het doel van bestraling is om kankercellen te doden. En daarbij gezonde cellen zoveel mogelijk te sparen. Protonentherapie wordt alleen voor bepaalde soorten kanker ingezet.
Bij protonentherapie is de manier waarop de straling wordt opgewekt anders dan bij de gebruikelijke technieken, zoals fotonenbestraling. Bij fotonenbestraling wordt gebruikgemaakt van röntgenstraling. Protonentherapie is bestraling met protonen. Die protonen geven hun straling heel precies op 1 plek af, de plek waar de tumor zit. Zo is er minder kans op schade aan de omliggende gezonde organen en weefsels. Als gevolg daarvan kunnen ernstige bijwerkingen worden verminderd, die vaak pas jaren laten optreden.
Protonentherapie wordt in 3 behandelcentra gegeven:
- Protonen Therapie Centrum Groningen (PTCG)
- HollandPTC
- Zuidoost Nederland Proton Therapy Centre (ZON-PTC) Maastricht
Protonentherapie wordt soms wel en soms niet voor mensen met kanker vergoed
Niet iedereen komt in aanmerking voor protonentherapie, omdat deze behandeling niet voor iedereen de beste keuze is. Protonentherapie wordt dus soms wel en soms niet vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering.
Protonentherapie is eerste keuze bij de behandeling van bepaalde type tumoren
Protonentherapie wordt ingezet als behandeling bij bepaalde type tumoren (indicaties). Daarin wordt onderscheid gemaakt in standaardindicaties en model-based indicaties. Een standaardindicatie betekent dat als de patiënt aan de voorwaarden voldoet, de patiënt automatisch in aanmerking komt voor protonentherapie. Als het gaat om een model-based indicatie komen patiënten niet automatisch in aanmerking voor behandeling met protonen. Hebt u een standaardindicatie? Dan is behandeling met protonentherapie in principe de behandeling van eerste keuze. Wel zult u altijd met uw eigen arts bespreken of er redenen zijn om toch van protonentherapie af te zien en voor een andere vorm van bestraling te kiezen.
Standaardindicaties zijn:
- patiënten met intra-oculaire tumoren (oogkanker)
- chordomen/chondrosarcomen (bepaalde typen botkanker)
- pediatrische tumoren (bepaalde typen kanker bij kinderen)
- seminoom (zaadbalkanker)
Keuze bij andere tumoren met planningsvergelijking
Bij de zogenoemde ‘model-based’ indicaties komt u in alleen in aanmerking voor protonentherapie als uw arts verwacht dat u een belangrijk voordeel hebt vergeleken met fotonentherapie. Uw arts vergelijkt dan de 2 soorten straling met elkaar voor uw situatie. Zo kan de arts nagaan of protonentherapie minder schade geeft aan de organen om de tumor heen dan de fotonenstraling. Dat heet een planningsvergelijking. Op basis van de planningsvergelijking kan het verschil in het risico op bijwerkingen worden berekend. Als dit verschil voldoet aan de criteria van het Landelijk Indicatie Protocol Protonentherapie, dan komt u in aanmerking voor behandeling met protonentherapie.
Model-based indicaties zijn:
- hoofd-halstumoren
- borstkanker
- neuro-oncologische tumoren
- craniospinale as (hersenen en ruggenmerg)
- primair longkanker en overige intra-thoracale tumoren (andere tumoren in en bij de longen) zoals genoemd in het betreffende indicatieprotocol.
Als een behandelaar-radiotherapeut met een van de landelijke indicatieprotocollen heeft geconcludeerd dat voor de individuele patiënt protonentherapie de beste behandeling is, dan mag de zorgverzekeraar ervan uitgaan dat deze patiënt ook ‘redelijkerwijs is aangewezen op’ protonentherapie. En dat daarmee deze behandeling in dat geval kan worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering.
Standpunten en landelijke indicatieprotocollen
Het Zorginstituut heeft een aantal standpunten ingenomen over wanneer protonentherapie kan worden vergoed. Vergoeding kan echter pas plaatsvinden als er ook een indicatieprotocol is opgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Radiotherapie en Oncologie (NVRO). Dat is de beroepsgroep van radiotherapeuten. Indicatieprotocollen worden altijd eerst getoetst door het Zorginstituut.
Lees meer in de volgende standpunten:
- Standpunt - Protonentherapie bij zaadbalkanker kan worden vergoed uit basispakket (seminoma testis) - 10 april 2024
- Standpunt - Aanpassing landelijk indicatieprotocol voor vergoeden protonentherapie bij neuro-oncologische tumoren - 14 september 2023
- Brief - Protonentherapie borstkanker ter preventie tweede primaire tumoren kan worden vergoed uit basispakket - 14 juni 2023
- Standpunt Protonentherapie: Indicaties voor protonentherapie (deel 1) - Intra-oculaire tumoren, Chordomen/chondrosarcomen en Pediatrische tumoren - 23 maart 2010
- Standpunt Protonentherapie: Indicaties voor protonentherapie (deel 2) - Model-based indicaties: Hoofd-halstumoren, Mammacarcinoom, Longcarcinoom en Prostaatcarcinoom - 22 augustus 2011
-
Standpunt Protonentherapie bij neuro-oncologische tumoren - 9 juli 2019
De NVRO heeft 5 landelijke indicatieprotocollen opgesteld voor bepaalde typen kanker. Het Zorginstituut heeft deze protocollen op hoofdlijnen getoetst en geconcludeerd dat ze op zorgvuldige en transparante wijze en met adequate onderbouwing van keuzes zijn opgesteld. Voor prostaatkanker is er nog geen indicatieprotocol opgesteld door de NVRO. Ondanks dat het Zorginstituut hier een positief standpunt over heeft uitgebracht, wordt protonentherapie bij prostaatkanker dus nog niet vergoed uit het basispakket.
Soms kan de NVRO een landelijk indicatieprotocol op onderdelen aanpassen. Bijvoorbeeld als er nieuwe inzichten vanuit wetenschappelijke literatuur zijn. Het aangepaste protocol wordt dan met een voorlegger aangeboden aan het Zorginstituut. Het Zorginstituut toetst en accordeert de aanpassingen en vraagt waar nodig meer onderbouwing.
Voor protonentherapie betaalt u een verplicht eigen risico
De kosten voor protonentherapie vallen onder het verplichte eigen risico.
Lees meer uitleg over het eigen risico.
Voor protonentherapie betaalt u geen eigen bijdrage
U betaalt geen eigen bijdrage voor protonentherapie.
Lees meer uitleg over de eigen bijdrage.
Wilt u meer informatie of hebt u vragen?
Meer weten? Op verschillende sites kunt u meer lezen over dit onderwerp.
- Wilt u meer weten over protonentherapie? Kijk dan op de volgende websites:
- Meer informatie over het basispakket, de zorgpolis en over hoe de Zorgverzekeringswet (Zvw) werkt staat op de pagina: Zvw-algemeen: Hoe werkt de Zorgverzekeringswet?
- Lees meer over de verschillende polissen van zorgverzekeraars op de website Rijksoverheid.nl.
- Wilt u precies weten welke zorg u in uw situatie vergoed krijgt? Vraag dat aan uw zorgverzekeraar.
Wet- en regelgeving
Protonentherapie wordt aangemerkt als zorg zoals medisch specialisten die plegen te bieden. In de wet- en regelgeving wordt dit benoemd in de volgende artikelen:
Over Zorginstituut Nederland
Iedereen die in Nederland woont of werkt, is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie. Onze belangrijkste taak is zorgen dat het basispakket van de zorgverzekering alleen behandelingen vergoedt, waarvan vaststaat dat deze écht werken en passen bij wat de patiënt nodig heeft. Wij leggen uit welke zorg deel uitmaakt van het basispakket van de zorgverzekering. En we adviseren de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) over welke zorg wel of niet thuishoort in het basispakket. De minister neemt na een advies het uiteindelijke besluit of zorg wel of niet in het basispakket komt.
Vraag aan uw zorgverzekeraar wat u vergoed krijgt
In de polis van uw zorgverzekering staat wat uw verzekering precies vergoedt en onder welke voorwaarden. De basis hiervoor is de wet- en regelgeving. Wilt u precies weten welke zorg u in uw situatie vergoed krijgt? Neem dan contact op met uw zorgverzekeraar. Het is in eerste instantie namelijk aan de zorgverzekeraar om te beslissen:
- of de zorg die u vergoed wil krijgen onder de zorgpolis valt
- of aan de eventuele overige voorwaarden van de zorgpolis is voldaan.
Lees meer uitleg over hoe de Zorgverzekeringswet werkt.