Ga direct naar inhoud

Obesitaszorg en zorg bij overgewicht

Verzekerde zorg - zorg bij overgewicht en obesitas

In Nederland hebben steeds meer mensen last van overgewicht en obesitas. Obesitas is een vorm van ernstig overgewicht. De zorg bij overgewicht en obesitas is erop gericht om gezondheidsproblemen die met ernstig overgewicht te maken hebben te voorkomen of te verminderen. Op deze pagina leest u wat verzekerde zorg is bij overgewicht en obesitas.

Zorg voor mensen met overgewicht en obesitas richt zich op het voorkomen of verminderen van gezondheidsproblemen

Bij overgewicht en obesitas is er te veel overtollig vet in het lichaam opgeslagen. Of iemand gezondheidsrisico loopt kan ingeschat worden met de Body Mass Index (BMI) in combinatie met de middelomtrek en overige risicofactoren voor gezondheidsproblemen. BMI is een internationaal gebruikte maat voor de verhouding tussen gewicht en lengte. Bij een BMI van 25 of hoger spreken we van overgewicht. Bij een BMI tussen de 30 en 40 spreken we van obesitas. Een BMI vanaf 40 noemen we ernstige obesitas. 

Overgewicht is op zichzelf geen ziekte. Obesitas is wel een ziekte. Hierbij is het vetweefsel licht ontstoken. Overgewicht en obesitas geven beide een risico op ziektes en gezondheidsproblemen. Dat noemen we het gewichtsgerelateerde gezondheidsrisico (GGR). Over het algemeen geldt: hoe hoger de BMI, hoe hoger het risico op gezondheidsproblemen. Denk aan het moeilijker kunnen bewegen, gewrichtsproblemen en een verhoogde kans op ziektes als diabetes type 2 en hart- en vaatziektes.  

De zorg bij obesitas richt zich op gewicht kwijtraken, zodat u het risico op deze ziektes kunt verkleinen. Hiervoor is een gedragsverandering nodig die gericht is op gezonder eten en meer bewegen. Sommige mensen slagen erin om dat zelf te doen. Andere mensen hebben daarbij hulp nodig. 

Onderzoek, diagnose en persoonlijk behandelplan

Uw huisarts kan vaststellen of u overgewicht of obesitas hebt en bepaalt uw risico op gezondheidsproblemen. Ook zal uw huisarts met u bekijken wat de oorzaken zijn van uw overgewicht. Oorzaken kunnen leefstijl zijn, maar ook bepaalde geneesmiddelen, psychische of hormonale problemen. Na het bekijken van alle oorzaken en gevolgen van het overgewicht voor uw gezondheid, kan uw huisarts met u een persoonlijk behandelplan opstellen voor de aanpak van het overgewicht. Hierbij wordt rekening gehouden met wat u zelf kunt doen en waar u hulp bij nodig hebt.

Onderzoek, diagnose en persoonlijk behandelplan door de huisarts worden vergoed

Het onderzoek, de diagnose en het opstellen van een behandelplan door de huisarts worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Dit basispakket is hetzelfde voor iedereen die in Nederland woont of werkt. Maar wie de zorg levert en waar de zorg wordt geleverd kan elke zorgverzekeraar zelf bepalen. Controleer voor vergoeding altijd de voorwaarden van de polis van uw eigen zorgverzekeraar.

Lees meer over de vergoeding van huisartsenzorg op de pagina ‘Huisarts’.

Stap voor stap aanpak bij overgewicht en obesitas

Bij overgewicht zijn er verschillende behandelingen die stap voor stap ingezet kunnen worden. Niet iedereen komt voor elke behandeling in aanmerking. Dit is afhankelijk van: 

  • de oorzaak van uw overgewicht 
  • de hoogte van het risico op gezondheidsproblemen (het GGR)
  • wat u zelf kunt doen om uw leefstijl te verbeteren, gezonder te eten en bewegen of dat u hier professionele hulp bij nodig hebt
  • de stappen die u al genomen hebt.

Uw arts bespreekt met u welke behandeling voor u het best passend is. De eerste stap is vaak dat u zelf met adviezen van de huisarts of praktijkondersteuner aan de slag gaat om uw leefstijl te verbeteren. Of dat u naar de diëtist gaat voor advies over gezonde voeding. Als dat niet voldoende resultaat geeft kunnen andere behandelingen u wellicht helpen. 

Behandelingen die stap voor stap ingezet kunnen worden zijn: 

  1. individuele leefstijladviezen
  2. gecombineerde leefstijlinterventie (GLI)
  3. geneesmiddelen of een operatie met het doel om gewicht te verminderen.

Individuele leefstijladviezen

Voor veel mensen met overgewicht is de eerste stap de leefstijl verbeteren, met behulp van adviezen en begeleiding van de huisarts, praktijkondersteuner of diëtist. Deze adviezen gaan bijvoorbeeld over gezond eten, bewegen en slapen. 

De zorg die de huisarts of praktijkondersteuner biedt bij overgewicht en obesitas wordt vergoed uit het basispakket. Hetzelfde geldt voor zorg door de diëtist (maximaal 3 uur per jaar). Sporten en deelnemen aan een wandelgroep op advies van de huisarts worden niet vergoed uit het basispakket.  

Dit basispakket is hetzelfde voor iedereen die in Nederland woont of werkt. Maar wie de zorg levert en waar de zorg wordt geleverd kan elke zorgverzekeraar zelf bepalen. Controleer voor vergoeding altijd de voorwaarden van de polis van uw eigen zorgverzekeraar.

Lees meer over de vergoeding van huisartsenzorg op de pagina ‘Huisarts’.
Lees meer over de vergoeding van de diëtist op de pagina ‘Diëtetiek’.

Gecombineerde leefstijlinterventie (GLI)

Een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) is een programma voor mensen vanaf 18 jaar. Het doel van een GLI is uw gedrag te veranderen, zodat u gezonder leeft en dit blijft doen. Om dit te bereiken krijgt u advies over gezonde voeding, gezonde eetgewoontes, gezond bewegen en slapen en ontspannen. 

Een GLI duurt 2 jaar en bestaat uit groepsbijeenkomsten en individuele begeleiding door zorgverleners. Het aantal groepsbijeenkomsten en sessies voor individuele begeleiding verschilt per programma. Er bestaan ook digitale leefstijlprogramma’s. 

U komt in aanmerking voor een GLI als de adviezen van de huisarts, praktijkondersteuner of diëtist niet voldoende zijn. Ook hangt het af van uw BMI en komt u alleen in aanmerking als u: 

  • Een BMI hebt tussen 25 en 35, in combinatie met een grote buikomvang. Voor vrouwen is dat 88 cm of meer. Voor mannen is dat 102 cm of meer. 
  • Een BMI hebt tussen 25 en 35 én een of meer ziekten die met overgewicht samenhangen (comorbiditeit).
  • Een BMI hebt vanaf 35.

Sommige mensen hebben ook psychologische zorg nodig. Deze zorg kan een aanvulling zijn op de ondersteuning gericht op gedragsverandering van de GLI. Deze psychologische zorg kan in de huisartsenpraktijk worden geboden, bijvoorbeeld door de praktijkondersteuner GGZ. Als een medisch specialist betrokken is bij de behandeling van overgewicht of obesitas, kan de aanvullende psychologische zorg onderdeel zijn van de medisch-specialistische behandeling.  

Als er sprake is van een psychische stoornis, bijvoorbeeld een eetbui-stoornis of een depressie, kan de huisarts verwijzen naar de geneeskundige GGZ voor behandeling door een psycholoog of psychiater.

Ga voor meer informatie over psychologische zorg naar de pagina ‘Geneeskundige GGZ’. 

GLI wordt onder voorwaarden vergoed

Een GLI wordt onder voorwaarden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Dit basispakket is hetzelfde voor iedereen die in Nederland woont of werkt. Maar wie de zorg levert en waar de zorg wordt geleverd kan elke zorgverzekeraar zelf bepalen. Controleer voor vergoeding altijd de voorwaarden van de polis van uw eigen zorgverzekeraar.

Er zijn verschillende GLI-programma’s. Een zorgverzekeraar kan een programma vergoeden als u bent doorverwezen door de huisarts of medisch-specialist en:

Ga voor meer informatie over de vergoeding van de GLI naar de pagina ‘Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI)’.

Geneesmiddelen

Wanneer een GLI na een jaar niet succesvol is, kan uw huisarts of medisch specialist met u bespreken of u in aanmerking komt voor geneesmiddelen om af te vallen. De volgende geneesmiddelen worden onder voorwaarden vergoed:

Geneesmiddelen die niet worden vergoed bij overgewicht

Niet alle geneesmiddelen die op de markt zijn worden vergoed bij overgewicht. Geneesmiddelen die op dit moment (nog) niet worden vergoed zijn: 

Ronde Tafel obesitaszorg

Op initiatief van het Zorginstituut is er een ronde tafel opgericht waaraan onder andere de betrokken beroepsgroepen, patiëntenverenigingen, leefstijlcoaches, het RIVM en Zorgverzekeraars Nederland deelnemen. Het doel hiervan is om duidelijke afspraken te maken over welke patiënten wel en niet in aanmerking moeten komen voor geneesmiddelen tegen obesitas. 

Operatie met het doel om gewicht te verminderen

Als een GLI onvoldoende resultaat heeft gehad om uw gewicht te verminderen, komt u mogelijk in aanmerking voor een operatie. Er zijn verschillende operaties mogelijk, bijvoorbeeld verkleining of vernauwing van de maag en het ‘omleiden’ van een stuk van de dunne darm. Samen met de arts besluit de patiënt welke operatie het beste past. Operaties als deze worden ook wel bariatrische of metabole chirurgie genoemd.

Chirurgische behandelingen worden onder voorwaarden vergoed

Er gelden strikte voorwaarden voor vergoeding van bariatrische chirurgie uit het basispakket. Bariatrische chirurgie is alleen voor volwassen mensen met:

  • ernstig overgewicht, met een BMI van meer dan 40 kg/m2 of een BMI van 35-40 kg/m2 met comorbiditeit (obesitas-gerelateerde aandoeningen)
  • diabetes mellitus type 2 (DM 2) en een BMI van meer dan 35 kg/m2
  • DM2 en een BMI van minder dan 35 kg/m2.

Ga voor meer informatie over de vergoeding van bariatrische chirurgie naar ons standpunt ‘Bariatrische chirurgie kan voor meer patiënten met DM2 worden vergoed uit basispakket’. 

Zorg bij kinderen met obesitas

De zorg voor kinderen met overgewicht of obesitas ziet er anders uit dan de zorg voor volwassenen. Bij de zorg voor kinderen is er ook ondersteuning voor het hele gezin. De zorg voor kinderen wordt gegeven door meerdere zorgverleners, zoals de huisarts in samenwerking met bijvoorbeeld een diëtist. Een van die zorgverleners is het vaste aanspreekpunt. Die zorgverlener is de centrale zorgverlener.

Lees meer over:

Wlz-zorg en obesitas

Krijgt u Wlz-zorg en hebt u obesitas of overgewicht? Dan kan een GLI onderdeel zijn van de Wlz-behandeling. 

Ga voor meer informatie over een Wlz-behandeling naar de pagina 'Behandeling Wlz'.

Wilt u meer informatie of hebt u vragen?

Meer weten? Op verschillende sites vindt u meer informatie over dit onderwerp. 

Wet- en regelgeving

Bekijk meer informatie in het volgende artikel:

Over Zorginstituut Nederland

Iedereen die in Nederland woont of werkt, is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie. Onze belangrijkste taak is zorgen dat het basispakket van de zorgverzekering alleen behandelingen vergoedt, waarvan vaststaat dat deze écht werken en passen bij wat de patiënt nodig heeft. Wij leggen uit welke zorg deel uitmaakt van het basispakket. En we adviseren de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) over welke zorg wel of niet thuishoort in het basispakket. De minister neemt het uiteindelijke besluit of zorg wel of niet in het basispakket komt. 

Vraag aan uw zorgverzekeraar wat u vergoed krijgt

In de polis van uw zorgverzekering staat wat uw verzekering precies vergoedt en onder welke voorwaarden. De basis hiervoor is de wet- en regelgeving. Wilt u precies weten welke zorg u in uw situatie vergoed krijgt? Neem dan contact op met uw zorgverzekeraar. Het is in eerste instantie namelijk aan de zorgverzekeraar om te beslissen: 

  • of de zorg die u vergoed wil krijgen onder de zorgpolis valt 
  • of aan de eventuele overige voorwaarden van de zorgpolis is voldaan. 

Ga voor meer uitleg over de Zorgverzekeringswet naar de pagina 'Zvw-algemeen: hoe werkt de Zorgverzekeringswet?'.