Signalement Passende zorg voor mensen met kanker: waardegedreven oncologische zorg

Zorginstituut Nederland laat zien wat we als maatschappij kunnen bijdragen om de zorg voor mensen met kanker toekomstbestendig te maken. De focus in dit signalement over waardegedreven zorg ligt op de inzet van dure medische technologie, dure geneesmiddelen en gezamenlijke besluitvorming. Het doel is dat patiënten overal in Nederland de behandeling krijgen die het beste past bij hun persoonlijke context, in elke fase van de ziekte en tegen een redelijke inzet van geld, personeel en grondstoffen. Op 13 juni 2024 is het signalement overhandigd aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Deel 2 van drieluik

Dit signalement is deel 2 van een drieluik. In september 2022 verscheen deel 1 over netwerk- en expertzorg. Het nog te verschijnen deel 3 zal gaan over preventie en beter leven met en na kanker.

Proactieve zorg nodig voor waardegedreven oncologische zorg

Proactieve zorg is het continu vooruitdenken, plannen en organiseren van zorg op basis van gezamenlijke besluitvorming. In de spreekkamer voeren behandelaars en patiënten samen het gesprek over behandelmogelijkheden, risico’s, verwachtingen en levensdoelen. De persoonlijke context staat voorop.

Maatschappelijke kaders en maatschappelijk debat

Voorwaarde voor proactieve zorg en samen beslissen is dat er macrokaders komen. Macrokaders beschrijven hoeveel we als samenleving willen betalen voor zorg en onder welke voorwaarden. Dit signalement is ook een oproep tot een maatschappelijk debat daarover. In de macrokaders horen ook keuzes thuis over de opname van nieuwe behandelingen in het basispakket en over gepast gebruik.

Beheerste instroom in het basispakket en gepast gebruik

Verder focust dit tweede deelsignalement nog op 4 andere onderwerpen:

  1. De beheerste opname van nieuwe medische technologieën in het basispakket van de zorgverzekering.
  2. De beheerste opname van dure oncologische geneesmiddelen in het basispakket. Op dit moment komen de meeste behandelingen zonder wettelijke drempels in het basispakket, terwijl de mate van gezondheidswinst voor patiënten lang niet altijd is bewezen. Ook bij nieuwe, dure geneesmiddelen is vaak onzeker of een middel in de praktijk voldoende effectief zal blijken.
  3. Evalueren en herevalueren van oncologische geneesmiddelen die al in het basispakket zitten. Op dit moment vindt nauwelijks nog herbeoordeling plaats als geneesmiddelen eenmaal in het verzekerde pakket zitten. Maar het is belangrijk om meer inzicht te hebben of die middelen écht werken en bij welke patiënten ze worden gebruikt.
  4. Het gepast gebruik van dure oncologische geneesmiddelen in de praktijk. Door gepast gebruik kunnen behandelingen minder intensief of minder lang zijn. Dat leidt tot minder bijwerkingen, met behoud van de effectiviteit. Ook leidt gepast gebruik van dure geneesmiddelen tot minder kosten.

Vervolgstappen

Om te komen tot meer waardegedreven oncologische zorg adviseren we een viersporenaanpak:

  1. Maatschappelijke kaders en maatschappelijk debat.
  2. Voortgang IZA-afspraken. Het Zorginstituut draagt hier actief bij in 5 IZA-werkgroepen.
  3. Werkagenda Zorginstituut, met acties gericht op passend pakketbeheer.
  4. Acties voor proactieve zorg en samen beslissen.