Veelbelovende zorg - lymfoveneuze anastomose bij patiënten met kanker-gerelateerd lymfoedeem

De aandoening en behandeling

Het ontwikkelen van lymfoedeem is een veelvoorkomend gevolg van een kankerbehandeling. Door schade aan de lymfeklieren of lymfebanen kan lymfevocht zich in een arm of been ophopen. Lymfoedeem is een chronische en invaliderende aandoening. Patiënten ervaren vaak lichamelijke en psychische klachten en hebben een verlaagde kwaliteit van leven. De standaardbehandeling in Nederland is een conservatieve behandeling, die in het algemeen gericht is op verlichting van de klachten. Progressie naar een ernstigere vorm van lymfoedeem wordt meestal niet voorkomen. Vaak is de patiënt afhankelijk van levenslange behandeling. 

Een mogelijke curatieve behandeling voor een deel van de patiënten met lymfoedeem is lymfoveneuze anastomose (LVA). Deze behandeling is een operatie waarbij de beschadigde lymfebanen worden verbonden met bloedvaten. Dit zorgt ervoor dat het lymfevocht wordt omgeleid. Hierdoor verminderen de klachten, is er minder conservatieve therapie nodig en kan de kwaliteit van leven aanzienlijk verbeteren. 

Het onderzoek

Het onderzoek, de N-LVA studie, is een multicenter, gerandomiseerd onderzoek, waarin de (kosten)effectiviteit van LVA wordt vergeleken met die van een sham-operatie. Aan het onderzoek nemen 110 volwassen patiënten deel met vroeg-stadium unilateraal kanker-gerelateerd lymfoedeem in de arm (70 patiënten) of het been (40 patiënten), ondanks ten minste 3 maanden conservatieve behandeling. De helft van de patiënten wordt behandeld met LVA. Het doel van dit onderzoek is te ontdekken of LVA bij kanker-gerelateerd lymfoedeem leidt tot verbetering van de kwaliteit van leven. De kwaliteit van leven wordt gemeten met de Lymphedeme Functioning, Disability and Health questionaire, Lymph-ICF. De hypothese is dat de kwaliteit van leven voor patiënten met lymfoedeem in de arm verbetert met 15 punten en voor patiënten met lymfoedeem in het been met 20 punten. Ook wordt gekeken naar de positieve effecten van LVA op andere uitkomstmaten, zoals de veiligheid en kosteneffectiviteit. 

Het onderzoek wordt geleid door Maastricht UMC+. Voor vragen over de studie en studiedeelname kunt u contact opnemen met de onderzoeksgroep via lymfoedeemstudie.plastischechirurgie@mumc.nl.

Beoordeling stand van de wetenschap en praktijk

Na het afronden van het onderzoek en het verkrijgen van de onderzoeksresultaten, beoordeelt het Zorginstituut op basis van alle gepubliceerde onderzoeksresultaten binnen 6 maanden of LVA bij patiënten met kanker-gerelateerd lymfoedeem in de arm of het been voldoet aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’. Ook beoordeelt het Zorginstituut of de (meer)kosten acceptabel zijn. 

Op dit moment voldoet LVA bij patiënten met kanker-gerelateerd lymfoedeem in de arm of het been nog niet aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’. De behandeling mag daarom nog niet worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering.

Voor informatie

Meer informatie kunt u vinden op de website voor de studie N-LVA. Vragen kunt u per e-mail stellen aan het Zorginstituut, team Veelbelovende zorg: veelbelovendezorg@zinl.nl.

Planning

Planning tot aan publicatie van het standpunt

Stap in het proces	Datum
Looptijd veelbelovende zorg-project	1 maart 2023 – 28 februari 2029
Beoordelingsperiode 'stand van de wetenschap en praktijk'	maart 2029 – augustus 2029
Publicatie standpunt	augustus 2029

Betrokken partijen

• Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC)
• Nederlands Netwerk voor Lymfoedeem en Lipoedeem (NLNet)
• Zorgverzekeraars Nederland (ZN)