Voorwaardelijke toelating geneesmiddel ataluren (Translarna®) bij de behandeling van spierdystrofie voor Duchenne
De staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft in oktober 2021 besloten om ataluren (Translarna®) tijdelijk en onder voorwaarden toe te laten tot het basispakket. Daarmee neemt hij het advies van Zorginstituut Nederland over. Ataluren is geregistreerd voor de behandeling van spierdystrofie van Duchenne. Dat is een zeldzame en progressieve spierziekte bij kinderen. Op dit moment wordt er aanvullend onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van het geneesmiddel. Na de onderzoeksperiode beoordeelt het Zorginstituut op basis van de nieuwe data of ataluren in aanmerking komt voor definitieve toelating tot het basispakket of niet.
Het geneesmiddel en de aandoening
Ataluren is geregistreerd voor de behandeling van spierdystrofie van Duchenne. Dat is een spierziekte als gevolg van een zogeheten nonsense-mutatie in het dystrofine-gen, bij ambulante patiënten van 2 jaar en ouder. Spierdystrofie van Duchenne is een X-gebonden, snel progressieve, dodelijke, zeldzame, genetische neuromusculaire ziekte. De spierziekte komt vooral voor bij jongens.
Patiënten met de ziekte van Duchenne (DMD) ontwikkelen vanaf de leeftijd van ongeveer 2 jaar een steeds erger wordende spierzwakte. Deze progressieve spierziekte wordt meestal voor het vijfde levensjaar ontdekt. De meeste patiënten zitten voor het dertiende jaar in een rolstoel. Uiteindelijk overlijden de meeste patiënten rond hun dertigste levensjaar, meestal als gevolg van ademhalingsfalen.
Advies Zorginstituut
Het Zorginstituut adviseert de minister van VWS om ataluren voor een periode van 2,5 jaar voorwaardelijk toe te laten tot het basispakket voor de behandeling van spierdystrofie van Duchenne. In deze 2,5 jaar wordt er aanvullend onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van ataluren. De minister heeft besloten om dit advies over te nemen.
Ataluren is voorwaardelijk opgenomen in het basispakket op grond van artikel 2.1, vijfde lid van het Besluit zorgverzekering. Aan de vergoeding van ataluren zijn voorwaarden verbonden, zie Regeling zorgverzekering, bijlage 2, voorwaarde 136.
Update augustus 2024: Het Zorginstituut heeft de minister van VWS geadviseerd om de einddatum van het VT-traject van ataluren te wijzigen van 1 oktober 2024 naar 1 oktober 2025. Dit is een verlenging van 1 jaar. De minister heeft dit advies inmiddels overgenomen.
Lees het advies over de tweede verlenging van voorwaardelijk toelatingstraject ataluren (Translarna®)
Update februari 2024: Zorginstituut Nederland adviseert om de voorwaardelijke toelating van ataluren (Translarna®) vroegtijdig stop te zetten
Op 21 februari 2024 adviseert het Zorginstituut in een brief aan de minister voor Medische Zorg om de voorwaardelijke toelating van geneesmiddel ataluren vroegtijdig stop te zetten. Op 26 januari 2024 besloot de Committee for Medicinal Products for Human Use (CHMP) definitief om de marktauthorisatie van ataluren niet te vernieuwen. Als de Europese Commissie het advies overneemt, wordt ataluren van de Europese markt gehaald.
Lees het advies over de vroegtijdige beëindiging van de voorwaardelijke toelating van geneesmiddelen rhPTH 1-84 (Natpar®) en ataluren (Translarna®).
Update 2023: het Zorginstituut heeft geadviseerd om de einddatum van het voorwaardelijke toelatingstraject van ataluren te wijzigen van 1 februari 2024 naar 1 oktober 2024. De minister heeft dit advies overgenomen.
Lees het advies over de verlenging van voorwaardelijk toelatingstraject ataluren (Translarna®)
Voorwaardelijke toelating
Ataluren is van 1 november 2021 tot 1 oktober 2025 onder voorwaarden beschikbaar voor ambulante patiënten van 2 jaar en ouder met spierdystrofie van Duchenne als gevolg van een nonsense-mutatie in het dystrofine-gen. In een convenant zijn afspraken gemaakt over het onderzoek dat gekoppeld is aan de voorwaardelijke toelating. Behandelaren moeten gegevens verzamelen over de effectiviteit van de zorg. Na deze periode zal het Zorginstituut toetsen of ataluren voldoet aan de stand van wetenschap en praktijk en of het middel in het basispakket kan blijven of niet. Het is uiteindelijk aan de minister van VWS om een definitief besluit te nemen.
De procedure voorwaardelijke toelating van weesgeneesmiddelen, conditionals en exceptionals heeft als doel om te zorgen voor een gecontroleerde toegang tot het geneesmiddel voor alle patiënten die volgens de geregistreerde indicatie voor behandeling in aanmerking komen. Een ander doel van het beleid is om de effectiviteit en mogelijkheden tot bevordering van doelmatige inzet van deze geneesmiddelen te onderzoeken.
Vervolgtraject
Het Zorginstituut beoordeelde ataluren in 2017 voor de behandeling van spierdystrofie van Duchenne bij patiënten van 5 jaar en ouder (in plaats van 2 jaar en ouder, waarvoor dit middel inmiddels geregistreerd is). Het Zorginstituut adviseerde ataluren toen niet op te nemen op lijst 1B van het Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS), omdat ataluren op basis van onvoldoende bewijs een therapeutische minderwaarde had ten opzichte van het placebo.
In 2019 heeft de fabrikant een dossier voor herbeoordeling ingediend op basis van een indicatie-uitbreiding van ataluren. Omdat er op dat moment geen nieuw gepubliceerde gegevens beschikbaar waren is dit verzoek tot herbeoordeling afgewezen. Het Zorginstituut heeft de registratiehouder toen gewezen op de mogelijkheid van de nieuwe voorwaardelijke toelating. De betrokken partijen hebben gezamenlijk een dossier voor de voorwaardelijke toelating van ataluren (Translarna®) ingediend.
Meer informatie
Voor informatie over de voorwaardelijke toelating van ataluren of over de procedure Voorwaardelijke toelating weesgeneesmiddelen, conditionals en exceptionals kan een e-mail gestuurd worden aan: VTgeneesmiddelen@zinl.nl
Planning
| Stap in het proces | Datum |
|---|---|
| Advies Zorginstituut over kandidaat voorwaardelijke toelating ataluren | november 2020 |
| Vervolgadvies Zorginstituut over voorwaardelijke toelating ataluren | oktober 2021 |
| Besluit minister over voorwaardelijke toelating ataluren | oktober 2021 |
| Advies over verlenging van voorwaardelijk toelatingstraject ataluren | juli 2023 |
| Besluit minister over verlenging voorwaardelijke toelating ataluren | augustus 2023 |
| Voorwaardelijke toelating van ataluren tot basispakket | november 2021 tot oktober 2025 |
| Beoordeling Zorginstituut stand van de wetenschap en praktijk | nog niet bekend |
| Definitieve besluit staatssecretaris VWS over toelating ataluren | nog niet bekend |
Betrokken partijen
- Duchenne Centrum Nederland
- Spierziekten Centrum Nederland
- de Parel Duchenne en Becker
- Stichting Duchenne Parent Project
- Vereniging Spierziekten Nederland
- PTC Therapeutics