Standpunt Descemet membraan endotheliale keratoplastiek (DMEK)
In dit standpunt oordeelt Zorginstituut Nederland dat DMEK vanaf 30 november 2020 vergoed kan worden uit het basispakket van de zorgverzekering. DMEK is een behandeling voor patiënten die een aandoening van het hoornvlies hebben en een hoornvliestransplantatie moeten ondergaan.
Aanleiding standpunt en aandoening waarbij de behandeling kan worden toegepast
DMEK is een vorm van endotheliale hoornvliestransplantatie. Het hoornvlies bestaat uit 5 lagen. Bij een endotheliale hoornvliestransplantatie worden de binnenste lagen van het hoornvlies getransplanteerd. Bij de tot nu toe gebruikelijke behandeling UT-DSEK zijn dit de 3 binnenste lagen. Bij DMEK worden alleen de binnenste 2 lagen getransplanteerd.
In 2010 bracht het College voor Zorgverzekeringen (CVZ, nu Zorginstituut Nederland) een standpunt uit over Descemet membraan endotheliale keratoplastiek (DMEK). DMEK was destijds een nieuwe techniek van hoornvliestransplantatie. De conclusie, op basis van de toen beschikbare wetenschappelijke studies, was dat DMEK niet voldeed aan de stand van de wetenschap en praktijk. Dat betekent dat er niet genoeg bewijs was dat de behandeling effectief was.
Inmiddels zijn nieuwe studies gepubliceerd over de effectiviteit van DMEK. Daarnaast wordt DMEK steeds vaker door oogartsen toegepast. Het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG) heeft het Zorginstituut daarom gevraagd om de effectiviteit van DMEK opnieuw te beoordelen.
Conclusie van het Zorginstituut
DMEK heeft een prominente positie ingenomen in de Nederlandse en internationale praktijk van endotheliale hoornvliestransplantaties.
Uit de beoordeelde studies blijkt dat DMEK een even goed herstel van het zicht oplevert als UT-DSEK. Het is niet aangetoond dat het zicht na DMEK sneller herstelt dan bij de gebruikelijke behandeling. Deze claim, die is gebaseerd op de ervaringen van het NOG, kan dus niet bevestigd worden.
Uit de beoordeelde studies blijkt verder dat de kans op rejectie (afstoting) van het getransplanteerde hoornvlies zeer laag is. De overlevingskans voor het nieuwe, getransplanteerde hoornvlies na DMEK is hoog.
Hoornvliestransplantatie door middel van DMEK vindt alleen plaats in expertisecentra. Daardoor is kwalitatief goede zorg door ervaren oogartsen gegarandeerd. Ook worden gegevens verzameld over de effecten van de behandeling op de lange termijn. Daardoor kunnen signalen tijdig opgepikt worden en kunnen de oogartsen de kwaliteit van zorg verbeteren als dat nodig is.
Het Zorginstituut concludeert op basis van alle informatie dat DMEK een voldoende bewezen effectieve behandeloptie is voor patiënten die een aandoening van het hoornvliesendotheel hebben en die in aanmerking komen voor hoornvliestransplantatie.
Procedure bij een standpunt
Alleen zorg die effectief is, mag deel uitmaken van het basispakket van de zorgverzekering. Dit is vastgelegd met de juridische term 'stand van de wetenschap en praktijk'. Vaak is zonder meer duidelijk of zorg uit het basispakket kan worden vergoed, maar niet altijd. In zulke gevallen kan het Zorginstituut besluiten te beoordelen of die zorg in aanmerking komt voor vergoeding. Zo'n beoordeling noemen we een duiding.
De uitkomst van een duiding heet een standpunt. Een standpunt heeft gevolgen voor de basisverzekering. Als sprake is van een positief standpunt, dan geeft het Zorginstituut aan op welk moment is voldaan aan de stand van de wetenschap en praktijk. Dat is het moment waarop de zorg officieel tot het basispakket behoort en wordt vergoed. Als er sprake is van een negatief standpunt, dan wordt de zorg niet vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering.
Meer informatie over de procedure bij een standpunt vindt u op de pagina 'Verduidelijking van het basispakket - standpunten'.