Rapport - Onderzoek naar versnelde opname passende zorg in de risicoverevening
In opdracht van Zorginstituut Nederland heeft onderzoeksbureau SiRM onderzoek uitgevoerd naar de versnelde opname van innovatieve en passende zorg in de risicoverevening. Het doel is belemmerende prikkels te verminderen bij zorgverzekeraars voor de inkoop van passende zorg. In dit rapport geven we toelichting op de onderzoeksresultaten en leggen we uit welke stappen het Zorginstituut neemt om passende zorg te stimuleren.
Aanleiding: risicoverevening geeft belemmerende prikkel aan zorgverzekeraars bij inkopen van passende zorg
Passende zorg staat centraal in de transitie naar toekomstbestendige zorg. Maar de huidige vormgeving van de risicoverevening geeft zorgverzekeraars een belemmerende prikkel om passende zorg in te zetten. Omdat risicoverevening ertoe kan leiden dat zorgverzekeraars een slechter financieel resultaat halen bij de inzet van passende zorg. Ook staat het huidige systeem van risicoverevening vernieuwende bekostigingsmogelijkheden in de weg. Dit leidt ertoe dat noodzakelijke zorginnovaties minder snel worden opgenomen in het vereveningssysteem. Aanpassing van de risicoverevening kan een bijdrage leveren om belemmerende prikkels weg te nemen.
Een mogelijke oplossingsrichting is de versnelde opname van nieuwe behandelvormen in de risicoverevening. Het Zorginstituut voert jaarlijks regulier onderhoud uit aan de risicoverevening, waarin wij beoordelen of er eventuele wijzigingen in behandelingen, middelen of registraties gevolgen hebben voor de risicoverevening. In het onderzoek van SiRM is gekeken naar wat het Zorginstituut in zijn reguliere werkwijze kan aanpassen om passende en innovatieve zorg sneller in het risicovereveningsmodel op te nemen.
Samenvatting: alternatieve oplossingen nodig naast wijziging in het reguliere onderhoud van het Zorginstituut
Uit het onderzoek van SiRM blijkt dat de mogelijkheden beperkt zijn om via aanpassingen in het reguliere onderhoud te zorgen voor versnelde opname van passende en innovatieve zorg. De onderzoekers van SiRM hebben een aantal adviezen gegeven. We lichten toe waarmee het Zorginstituut aan de slag gaat om via de risicoverevening de beweging naar passende zorg te ondersteunen en faciliteren.
Het Zorginstituut past zijn werkwijze aan bij regulier onderhoud om innovatieve zorg versneld op te nemen
Uit het onderzoek bleek dat alleen voor innovatieve zorg mogelijkheden bestaan om de zorg versneld op te nemen en de belemmerende prikkels deels weg te nemen. Dit heeft geleid tot een advies aan het Zorginstituut om de huidige werkwijze aan te passen. Wij hebben dit advies overgenomen en de nieuwe werkwijze geïmplementeerd.
Alternatieve oplossingen nodig voor de versnelde opname van passende zorg in de risicoverevening
Voor passende zorg concludeerde SiRM dat het regulier onderhoud niet het juiste instrument is om belemmerende prikkels weg te nemen die zorgverzekeraars ervaren. Het Zorginstituut adviseert daarom het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) om vervolgstappen te nemen om de belemmeringen weg te nemen. Het gaat in dit geval om belemmeringen die niet via de reguliere werkzaamheden van het Zorginstituut kunnen worden opgelost.
Het Zorginstituut gaat vervolgonderzoek doen naar aandoeningsgerichte verevening
Het Zorginstituut gaat onderzoek doen naar het stimuleren van passende zorg via aandoeningsgerichte verevening. In dit onderzoek concentreren we ons op 2 kwetsbare doelgroepen: mensen met kanker en mensen met hart- en vaatziekten. In het onderzoek wordt de aandoening als uitgangspunt gebruikt in de verevening van zorgkosten. De negatieve prikkel wordt dan mogelijk verminderd die zorgverzekeraars ervaren bij het voorkomen van zwaardere zorg. Daarnaast kan een systeem op basis van aandoeningen beter omgaan met verschillende bekostigingsvormen. Zo ontstaat een situatie dat het risicovereveningsmodel zich echt richt op gezondheidsverschillen in plaats van verschillen in zorgconsumptie.
Wat is risicoverevening?
Risicoverevening is een financieringssysteem om de solidariteit van ons zorgstelsel te bewaken. Zorgverzekeraars zijn verplicht om iedereen te accepteren die een zorgverzekering wil afnemen: rijk en arm, jong en oud, gezond en ziek. Door die verplichting zijn de kosten die zorgverzekeraars maken niet altijd gelijk verdeeld. Zorgverzekeraars maken hogere kosten als ze veel verzekerden hebben met (ernstige) aandoeningen. Om te zorgen dat het systeem van solidariteit kan blijven bestaan, ontvangen deze zorgverzekeraars een compensatie uit het Zorgverzekeringsfonds (Zvf). Een zorgverzekeraar ontvangt een lage compensatie voor verzekerden met een goede gezondheid en een hoge compensatie voor verzekerden met een slechte gezondheid. Die compensatie noemen we de ‘vereveningsbijdrage’.