Zorginstituut: combinatie hoge dosis chemotherapie en stamceltransplantatie niet in pakket
Hoge dosis chemotherapie gevolgd door stamceltransplantatie is geen passende zorg voor bepaalde patiënten met stadium 3 BRCA1-like borstkanker. Deze intensieve behandeling is niet effectief gebleken, blijkt uit 8 jaar onderzoek. Het draagt niet bij aan het algemeen functioneren van mensen en de kwaliteit van leven. Zorginstituut Nederland concludeert daarom dat deze zorg niet vergoed kan worden uit het basispakket van de zorgverzekering. Het Zorginstituut benadrukt dat bewezen effectiviteit de belangrijkste eis is om zorg te vergoeden uit het basispakket van de zorgverzekering.
Intensieve behandeling met grote impact op kwaliteit van leven
Elk jaar krijgen 80 tot 120 mensen in Nederland de diagnose stadium 3 BRCA1-like borstkanker, dat is een bepaalde vorm van erfelijke borstkanker. Dit treft vooral jonge mensen. De verwachting over het verloop van de ziekte is vaak zeer ongunstig. De behandeling die het Zorginstituut heeft beoordeeld, leek veelbelovend. Het gaat om een combinatiebehandeling van zeer hoge dosis chemotherapie, die kankercellen aanvalt maar ook gezonde cellen doodt, en een stamceltransplantatie. Met de stamceltransplantatie kan de gezondheidsschade van de chemotherapie beperkt worden. Deze combinatiebehandeling heeft zware bijwerkingen en grote impact op de kwaliteit van leven van patiënten en hun naasten.
Behandeling onder voorwaarden beschikbaar voor patiënten
Deze intensieve behandeling was sinds 2017 voorwaardelijk toegelaten tot het basispakket van de zorgverzekering. Deze behandeling werd tijdelijk vergoed, in de hoop dat wetenschappelijk onderzoek de effectiviteit daarvan aantoont. Bij gebrek aan voldoende bewijs voor effectiviteit kunnen veelbelovende behandelingen via voorwaardelijke toelating tijdelijk beschikbaar komen voor patiënten. Aan het einde van de voorwaardelijke toelating beoordeelt het Zorginstituut of de zorg effectief is.
Het onderzoek naar deze behandeling duurde van 2017 tot 2024 en werd uitgevoerd onder leiding van het Nederlands Kankerinstituut (NKI) en Erasmus MC. Patiënten uit Nederland en Frankrijk namen deel aan deze studie. Daarbij werd deze combinatiebehandeling vergeleken met een behandeling met olaparib, een nieuw medicijn tegen erfelijke borstkanker. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat de combinatiebehandeling niet effectief is. De patiënten leefden niet langer en hadden geen betere kwaliteit van leven. Het is daarom geen passende zorg. Het Zorginstituut concludeert daarom dat de combinatiebehandeling niet voldoet aan de eisen voor vergoeding uit het basispakket van de zorgverzekering.
Behandeling met olaparib
In het onderzoek werd olaparib als vergelijkende behandeling gebruikt. Bij de start van de studie in 2017 was de verwachting dat olaparib vergoede zorg zou zijn in 2025. In 2024 adviseerde het Zorginstituut al om olaparib te vergoeden voor een deel van de betrokken patiënten. Maar daarvoor moest de minister van VWS wel succesvolle prijsonderhandelingen aangaan met de fabrikant. Olaparib was namelijk een stuk duurder dan het andere medicijn. Deze prijsonderhandelingen zijn niet met succesafgerond, waardoor olaparib op dit moment nog geen verzekerde zorg is voor een deel van deze patiëntengroep met een vorm van erfelijke borstkanker.
Teleurstelling voor borstkankerpatiënten
Het Zorginstituut kan zich de teleurstelling van borstkankerpatiënten voorstellen. “We stellen in Nederland strenge eisen aan de vergoeding van zorg", zegt Mark Janssen, bestuursvoorzitter van het Zorginstituut. "Als uit zulk langdurig onderzoek blijkt dat iets niet werkt, dan vergoeden we dat niet. Zorg moet namelijk aantoonbaar effectief zijn. We willen patiënten niet onnodig blootstellen aan zware bijwerkingen. Daarom moeten we scherp zijn op welke zorg we kunnen vergoeden en welke niet. Ook wij hopen op een betere behandelmogelijkheid voor deze groep mensen met borstkanker. We blijven in gesprek met de patiëntenvereniging."
Over Zorginstituut Nederland
Iedereen die in Nederland woont of werkt, is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie met als belangrijkste taak het samenstellen van het basispakket van de zorgverzekering. Hierbij maken we ingewikkelde, maar noodzakelijke keuzes om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland goede zorg kan krijgen. Nu en in de toekomst.