Standpunt occipitale neurostimulatie (ONS) bij medicamenteus onbehandelbare chronische clusterhoofdpijn
Zorginstituut Nederland concludeert dat occipitale neurostimulatie (ONS) bij medicamenteus onbehandelbare chronische clusterhoofdpijn voldoet aan de 'stand van de wetenschap en praktijk'. Dit betekent dat de behandeling bij deze groep patiënten effectief is. Vanaf 1 januari 2020 wordt de behandeling vergoed uit het basispakket.
Voorwaardelijk toegelaten
Per 1 januari 2016 was occipitale neurostimulatie (ONS) voor de behandeling van patiënten met medicamenteus onbehandelbare chronische clusterhoofdpijn (CCH) voorwaardelijk toegelaten tot het basispakket voor een periode van 4 jaar. De voorwaarde voor deze tijdelijke toelating was dat er binnen deze periode gegevens over de effectiviteit en kosteneffectiviteit van de interventie zouden worden verzameld. Het Zorginstituut heeft de afgelopen maanden de verzamelde gegevens beoordeeld. Het Zorginstituut concludeert dat ONS bij medicamenteus onbehandelbare chronische clusterhoofdpijn voldoet aan de 'stand van de wetenschap en praktijk'.
Clusterhoofdpijn
Clusterhoofdpijn is een heftige eenzijdige hoofdpijn. Clusterhoofdpijnaanvallen kunnen worden behandeld met 100% zuurstof of bepaalde medicatie. Bij frequente aanvallen is er profylactische (preventieve) medicatie. Als deze niet afdoende werkt, kan ONS een optie zijn. ONS is een behandeling waarbij onderhuids in het achterhoofd (occipitale regio unilateraal of bilateraal) een elektrode wordt geplaatst, die verbonden is met een eveneens geïmplanteerde pulsgenerator. Het doel is de occipitale zenuwen elektrisch te stimuleren. ONS neemt de oorzaak van de pijn niet weg, maar zou de ervaren hoofdpijnlast verlichten.
Effecten van de behandeling
De effecten van ONS kunnen onder andere zijn: lagere aanvalsfrequentie en lagere aanvalsintensiteit. Uit de beoordeelde studies bleek dat de aanvalsfrequentie kan halveren en de intensiteit van de aanvallen kan afnemen. Het gunstige effect bleef gedurende de studieperiode van een jaar aanhouden en was bij de meeste patiënten bij 3 jaar follow-up nog steeds aanwezig. Complicaties dan wel uitblijven van effect waarbij het systeem verwijderd moest worden kwam in 5% van de gevallen voor. Verschuiven van de elektrode waarvoor revisie nodig was kwam bij 20% voor. Zeer ernstige complicaties zoals overlijden of een blijvende handicap kwamen niet voor in de beoordeelde studies.
Conclusie Zorginstituut
Het Zorginstituut oordeelt in dit rapport dat in voldoende mate is aangetoond dat ONS voor een geselecteerde groep patiënten, namelijk patiënten met medicamenteus onbehandelbare chronische clusterhoofdpijn, een effectieve en veilige behandeling is. Om zorgvuldige toepassing van occipitale neurostimulatie te waarborgen, zal ONS worden meegenomen in het registratie- en kwaliteitssysteem en in de monitoring en evaluatie die met de betrokken partijen zijn afgesproken in het kader van het standpunt over neuromodulatie bij chronische pijn van 12 november 2019.