Rapport - terugdringen van niet-gepast gebruik van inhalatiecorticosteroïden bij patiënten met COPD
Veel COPD-patiënten gebruiken onterecht inhalatiecorticosteroïden. Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) is een longziekte waarbij de longen van de patiënt zijn beschadigd. Hoe kan het onnodig gebruik van inhalatiecorticosteroïden bij deze patiënten in de huisartsenpraktijk worden teruggedrongen? Zorginstituut Nederland heeft hiervoor een deïmplementatiestrategie ontwikkeld. Het resultaat laat een daling zien in het gebruik van het middel door COPD-patiënten. Daarbij speelt de relatie tussen de praktijkondersteuner van de huisarts en de patiënt een grote rol .
Aanleiding: geneesmiddel vaak onterecht voorgeschreven
Het verminderen van niet-gepast gebruik van inhalatiecorticosteroïden (ICS) is 1 van de verbeterafspraken van partijen in het Verbetersignalement COPD van Zinnige Zorg COPD. Naar schatting gebruikt 60% van de COPD-patiënten inhalatiecorticosteroïden, terwijl bij slechts een klein deel daarvan een duidelijke medische indicatie bestaat voor deze ontstekingsremmende medicatie. Onterecht voorschrijven van inhalatiecorticosteroïden moet voorkomen worden omdat deze medicatie kan leiden tot meerdere ernstige bijwerkingen en complicaties, waaronder een verhoogd risico op longontsteking.
Nieuwe strategie voor vermindering niet-gepast gebruik ICS
In opdracht van het Zorginstituut Nederland hebben het Radboud UMC en huisartsenzorggroep Dokter Drenthe samen een deïmplementatiestrategie ontwikkeld voor niet-gepast inhalatiecorticosteroïdengebruik. Daarna is deze strategie uitgetest in Drenthe. Bij deze strategie hebben we gekeken naar cruciale factoren van het verminderen van het niet-gepast gebruik van inhalatiecorticosteroïden. De strategie kan flexibel worden aangepast aan de behoeften van de individuele huisarts(enpraktijken).
Conclusie: relatie praktijkondersteuner en patiënt belangrijk
De band tussen praktijkondersteuner van de huisarts en patiënt bleek van doorslaggevend belang bij het succesvol stoppen van inhalatiecorticosteroïden. Hiernaast bleek dat ook de aansluiting bij de behoeften van de patiënt een cruciale factor is. Op deze manier sloot de deïmplementatiestrategie aan bij de behoeften van zorgverleners en patiënten: het leidde tot een daling in ICS-gebruik door COPD-patiënten. Deze daling was bijna 2 keer zo groot in de groep die ervoor gekozen had om zo actief mogelijk begeleid te worden bij hun stoppoging.
Onderdeel van de implementatiefase van Zinnige Zorg COPD
Dit onderzoek is uitgevoerd in het kader van de implementatiefase van Zinnige Zorg COPD. Eén van de verbeterafspraken van het verbetersignalement was het terugdringen van niet-gepast gebruik van inhalatiecorticosteroïden. We moeten verder nog onderzoeken:
- hoe de afname in het gebruik van inhalatiecorticosteroïden door COPD-patiënten in Drenthe zich verhoudt tot andere regio’s;
- of soortgelijke regionale projecten ergens anders even goed gewaardeerd zouden worden.
ZonMW heeft inmiddels een subsidie verstrekt aan de hoofdonderzoeker waarmee geprobeerd wordt het project landelijk op te schalen.