Veelbelovende zorg - Schildwachtklierprocedure bij patiënten met kanker van de keelholte en het strottenhoofd
Via de subsidieregeling Veelbelovende zorg wordt onderzoek gesubsidieerd naar de (kosten)effectiviteit van een schildwachtklierprocedure voorafgaand aan de bestraling bij patiënten met kanker van de keelholte en het strottenhoofd. Het project is gestart op 1 juli 2023 voor een periode van 6 jaar. Na afronding van het project worden de onderzoeksresultaten rond 1 juli 2029 bij het Zorginstituut ingediend. Wij gebruiken deze onderzoeksgegevens om te beoordelen of deze behandeling bij de genoemde groep patiënten kan worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering.
De aandoening en behandeling
Bij kanker van de keelholte en het strottenhoofd is er een relatief hoge kans op uitzaaiingen in de lymfeklieren van de hals. Soms zijn uitzaaiingen in lymfeklieren aanwezig die zo klein zijn, dat ze niet ontdekt kunnen worden met beeldvorming als echo, MRI- of CT-scans. Daarom wordt bij de standaardbehandeling niet alleen de tumor bestraald, maar ook de lymfeklieren in de hals waarin geen uitzaaiingen aangetoond zijn. Het gevolg is dat een groot gebied van de hals bestraald wordt. Deze behandeling veroorzaakt veel bijwerkingen zoals een droge mond, slikklachten, verminderde werking van de schildklierfunctie en aderverkalking van de halsslagaders, met risico op herseninfarcten. Deze bijwerkingen zijn permanent en verslechteren de kwaliteit van leven aanzienlijk.
De schildwachtklier is de lymfeklier die als eerste het lymfevocht uit de tumor opvangt. Kankercellen verspreiden zich via het lymfevocht. Als de kanker uitzaait, komen die kankercellen als eerste in de schildwachtklier terecht. Bij een schildwachtklierprocedure wordt de schildwachtklier operatief verwijderd en met de microscoop onderzocht. Als de schildwachtklier geen kankercellen bevat, zijn er vrijwel nooit uitzaaiingen in de andere lymfeklieren. Uit onderzoek blijkt dat de schildwachtklier bij 7 van de 10 patiënten met kanker van de keelholte en het strottenhoofd geen kankercellen bevat. Logischerwijs is het voor deze patiënten niet nodig om de lymfeklieren in de hals te bestralen. Het te bestralen gebied kan daardoor tot 5 keer kleiner worden, waardoor permanente bijwerkingen veel minder zijn en de kwaliteit van leven na de behandeling aanzienlijk beter is.
Het onderzoek
Het onderzoek is een gerandomiseerde gecontroleerde studie, waarin de (kosten)effectiviteit van een schildwachtklierprocedure voorafgaand aan bestraling wordt vergeleken met die van bestraling van zowel de tumor als de lymfeklieren. Aan het onderzoek nemen 242 patiënten deel met kanker van de keelholte en het strottenhoofd. 121 patiënten krijgen een schildwachtklierprocedure.
Het doel van dit onderzoek is te ontdekken of een schildwachtklierprocedure voorafgaand aan bestraling bij patiënten met kanker van de keelholte en het strottenhoofd een gelijkwaardige genezingskans biedt ten opzichte van alleen bestraling. De hypothese is dat een schildwachtklierprocedure inderdaad een gelijkwaardige genezingskans biedt, en dat de kwaliteit van leven na de behandeling verbetert. Ook wordt gekeken naar de positieve effecten van een schildwachtklierprocedure op andere uitkomstmaten, zoals de veiligheid en kosteneffectiviteit.
Het onderzoek wordt geleid door het Radboudumc in Nijmegen.
Beoordeling stand van de wetenschap en praktijk
Na het afronden van het onderzoek en het verkrijgen van de onderzoeksresultaten, beoordeelt het Zorginstituut op basis van alle gepubliceerde onderzoeksresultaten binnen 6 maanden of een schildwachtklierprocedure voorafgaand aan bestraling bij patiënten met kanker van de keelholte en het strottenhoofd voldoet aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’. Ook beoordeelt het Zorginstituut of de (meer)kosten acceptabel zijn.
Op dit moment voldoet een schildwachtklierprocedure voorafgaand aan bestraling bij patiënten met kanker van de keelholte en het strottenhoofd nog niet aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’. De behandeling mag daarom nog niet worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering.
Voor informatie
Meer informatie over het onderzoek kunt u vinden op onderzoekbijkanker.nl en via kanker.nl. Het onderzoek is aangemeld bij ClinicalTrials.gov (NCT05333523).
Vragen kunt u per e-mail stellen aan het Zorginstituut, team veelbelovende zorg: veelbelovendezorg@zinl.nl.
Planning
| Stap in het proces | Datum |
|---|---|
| Looptijd veelbelovende zorg-project | 1 juli 2023 – 1 juli 2029 |
| Beoordelingsperiode 'stand van de wetenschap en praktijk' | 1 juli 2029 – 31 december 2029 |
| Publicatie standpunt | januari 2030 |
Betrokken partijen
- Nederlandse Vereniging voor Radiotherapie en Oncologie
- Nederlandse Werkgroep voor Hoofd-Hals Tumoren
- Patiëntenvereniging Hoofd-Hals
- Zorgverzekeraars Nederland (ZN)