Veelbelovende zorg - Kniedistractie bij volwassen patiënten jonger dan 65 jaar met end-stage knieartrose

De aandoening en behandeling

Knieartrose is de meest voorkomende, invaliderende vorm van artrose. Knieartrose gaat gepaard met pijn, bewegingsbeperkingen en verminderde kwaliteit van leven. Voor patiënten met ernstige knieartrose die niet reageren op conservatieve behandeling, zoals oefentherapie en pijnstillers, is een knieprothese het enige alternatief. Een knieprothese leidt bij een groot deel van de patiënten tot afname van de pijn, verbetering van de functie en een toename in de kwaliteit van leven. Maar als een knieprothese op jonge leeftijd (onder de 65 jaar) wordt geplaatst, dan is op latere leeftijd vaak een zogenaamde revisiebehandeling nodig. Deze revisieoperaties zijn complex, minder effectief en gaan gepaard met hoge kosten. Een mogelijke alternatieve behandeling is een kniedistractie. Bij een kniedistractie worden de gewrichtsvlakken van de knie iets uit elkaar gehaald door middel van een frame. De hypothese is dat het kapotte kraakbeen de kans krijgt zich te herstellen door het tijdelijk ontlasten van het kniegewricht. Hierdoor wordt het plaatsen van een knieprothese mogelijk langdurig uitgesteld, tot een leeftijd waarop de knieprothese levenslang meegaat en er geen revisieoperatie meer nodig is.

De onderzoeken

De onderzoeken zijn een multicenter, gerandomiseerd randomised controlled trial (RCT) en een cohortonderzoek. In de RCT wordt de (kosten)effectiviteit van een kniedistractie vergeleken met die van een knieprothese. Aan dit onderzoek zullen 1200 volwassen patiënten met end-stage knieartrose deelnemen die jonger zijn dan 65 jaar en die een indicatie hebben voor een knieprothese. Van deze patiënten krijgt de helft een kniedistractie. Aan het cohortonderzoek nemen patiënten onder de 65 jaar deel die in het verleden een knieprothese kregen of een kniedistractie ondergingen. 

Het doel van de onderzoeken is om te bepalen of kniedistractie op de middellange termijn net zo effectief is als een knieprothese en op de langere termijn  revisieoperaties kan voorkomen. De hypothese is dat een kniedistractie een vergelijkbaar effect heeft als een knieprothese op de vermindering van klachten op middellange termijn (2 jaar). En dat de behandeling op de lange termijn leidt tot het uitstellen van een knieprothese, waardoor de kans op een revisieoperatie kleiner wordt. Ook wordt gekeken naar de positieve effecten van kniedistractie op andere uitkomstmaten, zoals de veiligheid en kosteneffectiviteit. 

De onderzoeken worden geleid door Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU). Meer informatie over alle deelnemende centra en actuele studie-informatie vindt u op de website van het UMCU.

Beoordeling stand van de wetenschap en praktijk

Na het afronden van het onderzoek en het verkrijgen van de onderzoeksresultaten, beoordeelt het Zorginstituut binnen 6 maanden op basis van alle gepubliceerde onderzoeksresultaten of kniedistractie bij volwassen patiënten jonger dan 65 jaar met end-stage knieartrose en een indicatie voor een knieprothese voldoet aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’. Ook beoordeelt het Zorginstituut of de (meer)kosten acceptabel zijn. 

Op dit moment voldoet kniedistractie bij volwassen patiënten jonger dan 65 jaar met end-stage knieartrose en een indicatie voor een knieprothese nog niet aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk. De behandeling mag daarom nog niet uit het basispakket van de zorgverzekering worden vergoed. 

Over de subsidieregeling Veelbelovende zorg

De subsidieregeling Veelbelovende zorg is bedoeld voor relatief dure zorg die effectief lijkt. Deze zorg wordt echter niet vergoed uit het basispakket, omdat niet bewezen is dat de zorg minstens even effectief is als de bestaande (gebruikelijke) behandeling in Nederland. Het onderzoek naar de effectiviteit komt door het ontbreken van de financiering van de zorg niet van de grond, met als gevolg dat potentieel effectieve zorg de patiënt niet bereikt. Met de financiële steun via de subsidieregeling Veelbelovende zorg kunnen behandelaren het benodigde onderzoek naar de effectiviteit en kosteneffectiviteit van de zorg ten opzichte van bestaande behandelingen wel uitvoeren.

Zorginstituut Nederland voert de subsidieregeling Veelbelovende zorg uit samen met ZonMw, in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Jaarlijks is maximaal € 69 miljoen beschikbaar. Per jaar zijn er 2 aanvraagrondes. 

Voor informatie

Vragen kunt u per e-mail stellen aan het Zorginstituut, team Veelbelovende zorg: veelbelovendezorg@zinl.nl.

Planning

Stap in het proces	Datum
Looptijd Veelbelovende zorg-project	1 november 2021 - 31 oktober 2026
Beoordelingsperiode ‘stand van de wetenschap en praktijk’	november 2026 - april 2027
Publicatie standpunt	april 2027

Betrokken partijen

• Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV)
• Poly-Artrose Lotgenoten Vereniging
• Reuma Nederland
• Zorgverzekeraars Nederland (ZN)