Pakketadvies vitamine D: vragen en antwoorden

Vitamine D-advies

1. Veelgestelde vragen en antwoorden

   1. Vraag 1: Wat was de aanleiding voor het advies?

      Antwoord: Om meer geld beschikbaar te maken voor andere goede zorg, heeft de minister van VWS in 2018 besloten om vitaminen, mineralen en paracetamol niet meer te vergoeden uit het basispakket. Het gaat om middelen die vergelijkbaar zijn met zelfzorgmiddelen en die zo weinig kosten dat bijna iedereen ze zelf kan betalen. Dit besluit nam de minister op basis van een eerder advies van het Zorginstituut. Het besluit betekende dat lage sterktes van vitamine D vanaf 2019 niet meer vergoed werden uit het basispakket.

      Voor mensen die een geneesmiddel op recept medisch gezien nodig hebben, zouden hogere sterktes van vitamine D wel beschikbaar blijven. Maar sindsdien krijgen veel mensen hoge sterktes van vitamine D voorgeschreven en vergoed, terwijl ze ook kunnen uitkomen met een lage sterkte die dagelijks wordt ingenomen. Dat is geen passende zorg. Hierdoor zijn de kosten voor vitamine D-middelen de laatste jaren niet gedaald, maar zelfs gestegen. Daarom heeft de minister van VWS aan het Zorginstituut gevraagd ook een advies uit te brengen over vitamine D-middelen die nog wel worden vergoed.

   2. Vraag 2: Waarom heeft het Zorginstituut geadviseerd om ook de hogere sterktes van vitamine D niet meer te vergoeden?

      Antwoord: Het Zorginstituut is tot de conclusie gekomen dat het niet noodzakelijk is om vitamine D te vergoeden uit het basispakket, omdat de kosten zo laag zijn dat vrijwel iedereen ze zelf kan betalen. Bovendien is de samenleving ruim 10 keer zo duur uit als we vitamine D vergoeden uit het basispakket.

      Door dit advies komt er € 129 miljoen beschikbaar voor zorg waarvoor het wél noodzakelijk is om deze te verzekeren. Het Zorginstituut is uitgegaan van een dosering vitamine D per dag van 800 IE (Internationale Eenheid), dat is 20 µg (microgram). Deze is in de vrije verkoop verkrijgbaar vanaf € 7,30 per persoon per jaar (prijsniveau 2020).

      De vanuit het basispakket vergoede vitamine D kost bij de apotheek gemiddeld € 79 per persoon per jaar: € 37 voor het middel zelf en € 42 aan kosten van de apotheek. Dat is dus ruim 10 keer zoveel.

      Mensen die een aangetoond ernstig vitamine D-tekort hebben, kunnen tijdelijk een veel hogere dosis nemen om het tekort snel aan te vullen. Ook hiervoor kunnen ze vitamine D zelf kopen. Als ze voor een middel op recept kiezen, zijn de kosten voor de hoogste sterkte gemiddeld minder dan € 25 per persoon per jaar (zonder apotheekkosten). Ook deze kosten kunnen volgens het Zorginstituut voor eigen rekening komen.

   3. Vraag 3: Waarom worden er geen uitzonderingen gemaakt? Kan vitamine D niet vergoed blijven voor bepaalde groepen?

      Antwoord: Bij de beoordeling heeft het Zorginstituut eerst gekeken of vitamine D vergoed kon blijven voor mensen met bepaalde ziektes. Dat bleek niet uitvoerbaar te zijn. Na consultatie van  de betrokken partijen (artsen, apothekers, zorgverzekeraars en patiënten) bleek het niet mogelijk te zijn om eenduidig te bepalen voor welke ziektes een uitzondering moet worden gemaakt. Er is ook gekeken naar een uitzondering voor de groep mensen met een aangetoond ernstig vitamine D-tekort. Ook deze optie bleek niet uitvoerbaar te zijn, omdat anderhalf miljoen mensen dan in korte tijd met een bloedonderzoek moeten worden getest op een tekort.

      Daardoor is als enige mogelijkheid overgebleven om alle middelen met vitamine D (colecalciferol en calcifediol) voor iedereen uit het basispakket te halen.

      Na het uitbrengen van het advies bleek dat er toch een uitzondering is. Vitamine D blijft wel vergoed voor mensen met cystische fibrose, omdat voor hen de regeling ‘Vergoeding van voedingssupplementen bij ernstige stofwisselingsziekten’ blijft gelden.

   4. Vraag 4: Wanneer stopt de vergoeding?

      Antwoord: Per 1 januari 2023. Dat heeft minister Kuipers van VWS op 20 mei aan de Tweede Kamer laten weten. 
      Lees het volledige vergoedingsbesluit in de Staatscourant 30-11-2022.

   5. Vraag 5: Welke vitamine D wordt vanaf 1 januari 2023 niet meer vergoed?

      Antwoord: De vergoeding stopt voor alle middelen die bedoeld zijn om een vitamine D-tekort te voorkomen of te behandelen. Dat zijn middelen met alleen colecalciferol, calcifediol en middelen met een combinatie van colecalciferol en calcium (kalk) en/of alendroninezuur.

   6. Vraag 6: Welke vitamine D wordt vanaf 1 januari 2023 nog wel vergoed?

      Antwoord: Alfacalcidol en calcitriol zijn vormen van vitamine D die wel vergoed blijven. Zij zijn geregistreerd voor andere aandoeningen dan een vitamine D-tekort. Dat zijn botproblemen door een nieraandoening; een aantal afwijkingen van de bijschildklier (te veel of te weinig (of geen) bijschildklierhormoon) en Engelse ziekte. Vanaf 1 januari 2023 worden deze middelen alleen nog vergoed voor de aandoeningen waarvoor ze zijn geregistreerd.   

   7. Vraag 7: Kan iedereen die vitamine D nu vergoed krijgt, overstappen op vitamine D van de drogist of supermarkt?

      Antwoord: De meeste mensen die vitamine D vergoed krijgen, kunnen overstappen op vitamine D die vrij verkrijgbaar is bij de drogist, supermarkt of apotheek. Bijvoorbeeld mensen die nu 1 keer per week 1 pil van 5600 IE (Internationale Eenheid) nemen. Zo’n pil bevat 140 µg (microgram) vitamine D.

      Deze is te vervangen door 1 pil per dag van 800 IE dus 20 µg (microgram). Vitamine D met deze sterkte is vrij verkrijgbaar en al te koop vanaf € 7,30 per jaar (prijsniveau 2020). U kunt uiteraard ook vitamine D op recept blijven gebruiken op eigen kosten. In dat geval wordt het middel ook opgenomen in uw medicatieoverzicht.  

      Als u twijfelt of u kunt overstappen op vitamine D die u zelf koopt, raadpleeg dan uw arts of apotheker.

   8. Vraag 8: Wat kunnen mensen doen als zij vitamine D niet zelf kunnen betalen?

      Antwoord: Het Zorginstituut realiseert zich dat niet iedereen vitamine D gemakkelijk zelf kan betalen. En ook dat dit voor onrust zorgt, vooral bij kwetsbare groepen. Daarom is het belangrijk dat artsen met hun patiënten bespreken welke alternatieven geschikt en betaalbaar voor hen zijn.

      Het is mogelijk dat mensen met een laag inkomen vitamine D die een arts heeft voorgeschreven, tot een bepaald maximum vergoed krijgen uit de bijzondere bijstand. Dit verschilt wel per gemeente. 

      Het Zorginstituut gaat in de praktijk volgen of het niet meer vergoeden van vitamine D gevolgen heeft, en zo ja, welke dat zijn.

   9. Vraag 9: Waar staat meer informatie over de verandering in de vergoeding van vitamine D?

      Antwoord: Op de website rijksoverheid.nl.