Rapport - Preventie in de Zorgverzekeringswet opnieuw ontleed

Aanleiding: voorrang aan preventie

In de kaderbrief van 5 juli 2022 heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) aan Zorginstituut Nederland gevraagd om voorrang te geven aan preventie. Met preventie bedoelen we het voorkomen van ziekte. VWS wilde weten welke mogelijkheden er al zijn voor preventie binnen de Zorgverzekeringswet (Zvw). 

In 2007 publiceerden wij het rapport ‘Van preventie verzekerd’. Hierin verduidelijken wij waar het beginpunt ligt voor preventieve zorg binnen de te verzekeren zorg. Sindsdien zijn er veel ontwikkelingen op het gebied van preventie geweest. Daarom hebben we opnieuw gekeken naar de plek van preventie binnen de Zvw. 

Lees het rapport ‘Van preventie verzekerd' uit 2007.

Samenvatting van het rapport

We zien een toenemende focus op preventie in plaats van op zorg. Ook zien we dat de focus meer ligt op gezondheid in plaats van op het voorkomen van ziekte. Binnen deze ontwikkelingen wordt gezondheid als uitgangspunt genomen en vormt de zorg het sluitstuk. Zorg zet je dus pas in als andere (preventieve) mogelijkheden uitgeput zijn. Dit ligt voor de hand als je niet denkt vanuit ziekte, maar vanuit gezondheid: wat kan de betrokkene nog zelf. Dit betekent ook dat de zorgverzekering pas in een laat stadium aan de orde is.

Hebben deze ontwikkelingen ook invloed op preventie in de zorg en de vergoeding hiervan binnen de zorgverzekering? De veranderde context heeft geen invloed op het beginpunt van de Zvw, namelijk de zorgvraag van de verzekerde. Als we kijken naar de strekking van de Zvw dan is die sinds de invoering in 2006 niet veranderd. De zorgverzekering is nog steeds een individuele schadeverzekering en het beginpunt van de Zvw is het individuele hoge risico. De veranderde context heeft wel invloed op de inhoud van de preventieve zorg en de vergoeding hiervan binnen de zorgverzekering. Het aanbod van effectieve preventieve zorg neemt toe, bijvoorbeeld op het gebied van leefstijl, valpreventie en verslaving. Ook krijgen zorgverleners steeds meer aandacht voor proactieve zorgplanning bij kwetsbare groepen. Met andere woorden, onder de Zvw kan veel preventieve zorg vallen en er valt ook al veel preventieve zorg onder de basisverzekering. 

Passende zorg en preventie

Preventie met de focus op gezondheid sluit aan bij passende zorg. Passende zorg betekent dat steeds gekeken wordt naar het totale beeld en dat zorg niet de enige bron hoeft te zijn om een gezondheidsvraag of een aandoening aan te pakken.