Historie
Zorginstituut Nederland is de rechtsopvolger van het College voor zorgverzekeringen en de Ziekenfondsraad. De Ziekenfondsraad heeft van 1949 tot 1999 als adviesorgaan bijgedragen aan de totstandkoming en ontwikkeling van de huidige wettelijke zorgverzekeringen.
Een systeem naar Duits voorbeeld
In 1883 werd in Duitsland de Krankenversicherungsgesetz van kracht, een ontwikkeling die in Europa veel bewondering oogstte. Ondanks meerdere pogingen bleken opeenvolgende regeringen in Nederland niet in staat het Duitse voorbeeld na te volgen. In 1939 kondigde het kabinet een wetsontwerp aan, waarin sprake zou zijn van een 'Centrale Ziekenfondsraad' die toezicht moest gaan houden op de rechten en plichten van de verzekerden en het financieel beheer van de ziekenfondsen.
De Duitse bezetting in 1940 blokkeerde het verdere parlementaire proces. Op eigen initiatief introduceerden de Duitsers in 1941 het Ziekenfondsenbesluit, dat was gebaseerd op het in Duitsland geldende wettelijke systeem.
Het participatiemodel
Het Ziekenfondsenbesluit regelde het toezicht op de ziekenfondsen op centraal overheidsniveau door aanstelling van een Commissaris. Direct na de oorlog werd de Commissaris eerst vervangen door de Commissie van Advies voor het Ziekenfondswezen (CAZ) en vervolgens werd op 1 januari 1949 de CAZ vervangen door de Ziekenfondsraad.
De Ziekenfondsraad was samengesteld uit vijf groeperingen: ziekenfondsen, werkgevers, werknemers, zorgverleners en ministeriële ambtenaren. Het Ziekenfondsenbesluit en de Wet op de Ziekenfondsraad bleven van kracht tot de inwerkingtreding van de Ziekenfondswet op 1 januari 1965. Per die datum werden de ambtenaren in de raad vervangen door onafhankelijke – door de minister benoemde – deskundigen, de kroonleden.
Van participatie naar onafhankelijkheid
De jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw stonden in het teken van zowel de houdbaarheid van het wettelijke ziektekostenverzekeringssysteem als het woud aan advies- en bestuursorganen. Opeenvolgende kabinetten stelden commissies in – Dekker, Fortuyn – om met verbetervoorstellen te komen. In 1996 moest het participatiemodel plaatsmaken voor een model van uitsluitend onafhankelijke deskundigen. Om dat te benadrukken veranderde de naam in College voor zorgverzekeringen; op 1 juli 1999 was het CVZ een feit. Het model van onafhankelijke deskundigen werd eind 2006 opnieuw aangepast; het CVZ kreeg toen een Raad van Bestuur.
Verandering van taken
In 2013 werd de wijzigingswet van de Wet cliëntenrechten zorg aangenomen, waarmee een aantal bestaande taken en verantwoordelijkheden op het gebied van goede zorg efficiënter konden worden vormgegeven. Dat betekende dat het verbeteren van de kwaliteit van zorg in het algemeen en het bevorderen van vernieuwing en verbetering van beroepen en opleidingen in de zorg als nieuwe taken aan het CVZ werden toebedeeld. Als uitvloeisel van dit nieuwe takenpakket veranderde de naam van de organisatie op 1 april 2014 opnieuw, ditmaal in Zorginstituut Nederland.
Daarnaast besloot het ministerie van VWS dat de administratieve uitvoering van een aantal regelingen voor bepaalde groepen burgers per 1 januari 2017 naar het CAK moest worden overgeheveld.
Voorzitters Ziekenfondsraad/CVZ/Zorginstituut Nederland
| Periode | Naam |
|---|---|
| 1 januari 1949 – 1 juni 1958 | dr. ir. A.H.W. (Aart) Hacke |
| 1 juni 1958 – 1 april 1965 | Ph.J. (Philip) van der Burg |
| 15 april 1965 – 1 januari 1978 | dr. W.L.P.M. (Wim) de Kort |
| 1 mei 1978 – 8 juni 1989 | H. (Henny) Berends |
| 1 oktober 1989 – 1 juli 2003 | L. (Louw) de Graaf |
| 1 juli 2003 – 1 januari 2007 | drs. J.S.J. (Hans) Hillen |
| 1 januari 2007 – 15 mei 2011 | dr. P.C. (Dik) Hermans |
| 1 november 2011 - 1 november 2018 | drs. ing. A.H.J. (Arnold) Moerkamp |
| 1 november 2018 - 1 oktober 2024 | dr. J. (Sjaak) Wijma |
| vanaf 1 oktober 2024 | drs. M. (Mark) Janssen |