Geschiedenis in het kort

Een zorgsysteem naar Duits voorbeeld

In 1883 voerde Duitsland een nieuwe wet in. Die heette de ‘Krankenversicherungsgesetz’ en betekent zorgverzekeringswet. Het was een ontwikkeling die in Europa veel bewondering oogstte. Want andere landen hadden geen wet die een ziekenfonds voor burgers regelde. Verschillende regeringen in Nederland wilden ook zo’n zorgverzekeringswet, maar dat lukte niet. In 1939 had het kabinet een wetsontwerp klaar, maar toen kwam de Tweede Wereldoorlog en stopte het politieke proces. De Duitsers introduceerden toen zelf in 1941 het Ziekenfondsenbesluit. Dat was gebaseerd op het zorgsysteem in Duitsland. Een commissaris hield toezicht op de ziekenfondsen.

Samenwerken in het participatiemodel

Na de Tweede Wereldoorlog bleef het Ziekenfondsenbesluit bestaan. Maar direct na de oorlog werd de commissaris vervangen door de Commissie van Advies voor het Ziekenfondswezen (CAZ). En daarna werd de CAZ op 1 januari 1949 vervangen door de Ziekenfondsraad. Deze raad heeft van 1949 tot 1999 bestaan. Zij hebben met hun adviezen veel bijgedragen aan het systeem van zorgverkeringen dat we nu hebben.

De Ziekenfondsraad bestond uit 5 groepen: ziekenfondsen, werkgevers, werknemers, zorgverleners en ambtenaren van het ministerie. Het ‘Ziekenfondsenbesluit’ en de ‘Wet op de Ziekenfondsraad’ bleven bestaan tot 1 januari 1965. op die datum ging de nieuwe Ziekenfondswet in. Daarmee werden ook de ambtenaren in de raad vervangen door onafhankelijke deskundigen. Deze zogeheten Kroonleden worden door de minister van VWS benoemd.

Van participatie naar onafhankelijkheid

Tussen 1980 en 1990 ontstonden zorgen over de houdbaarheid van het ziekenfonds. Er waren ook erg veel adviseurs en bestuurders. Verschillende kabinetten stelden commissies in – Dekker, Fortuyn – om verbeteringen voor te stellen. In 1996 werd het participatiemodel vervangen door een model van uitsluitend onafhankelijke deskundigen. Om dat te benadrukken veranderde de naam op 1 juli 1999 in College voor zorgverzekeringen (CVZ). En eind 2006 kreeg het CVZ een Raad van Bestuur.

2014: Zorginstituut Nederland

In 2013 kreeg het CVZ een aantal nieuwe taken. Bijvoorbeeld zorgen voor meer inzicht in de kwaliteit van zorg. En bijdragen aan vernieuwing en verbetering van beroepen en opleidingen. Vanwege deze nieuwe taken kreeg het CVZ op 1 april 2014 ook een nieuwe naam: Zorginstituut Nederland. Het ministerie van VWS besloot ook dat de uitvoering van een aantal burgerregelingen per 1 januari 2017 naar het CAK ging.

Overzicht bestuursvoorzitters vanaf 1949

Periode	Naam
1 januari 1949 – 1 juni 1958	dr. ir. A.H.W. (Aart) Hacke
1 juni 1958 – 1 april 1965	Ph.J. (Philip) van der Burg
15 april 1965 – 1 januari 1978	dr. W.L.P.M. (Wim) de Kort
1 mei 1978 – 8 juni 1989	H. (Henny) Berends
1 oktober 1989 – 1 juli 2003	L. (Louw) de Graaf
1 juli 2003 – 1 januari 2007	drs. J.S.J. (Hans) Hillen
1 januari 2007 – 15 mei 2011	dr. P.C. (Dik) Hermans
1 november 2011 - 1 november 2018	drs. ing. A.H.J. (Arnold) Moerkamp
1 november 2018 - 1 oktober 2024	dr. J. (Sjaak) Wijma
vanaf 1 oktober 2024	drs. M. (Mark) Janssen