Horizonscan Geneesmiddelen: veel medicijnen tegen longkanker op komst
De Horizonscan Geneesmiddelen van Zorginstituut Nederland bekijkt voor de komende 2 jaar welke geneesmiddelen er verwacht worden op de Europese markt. Het gaat om 307 nieuwe geneesmiddelen en 230 bestaande geneesmiddelen voor een nieuwe aandoening. Er worden vooral veel nieuwe geneesmiddelen ontwikkeld voor de behandeling van longkanker.
Grote stijging van aantal verwachte medicijnen
Het Zorginstituut voert 2 keer per jaar de Horizonscan Geneesmiddelen uit. Vergeleken met de Horizonscan van juni 2024 is te zien dat 81% meer indicatie-uitbreidingen van bestaande geneesmiddelen een positief advies hebben gekregen van de European Medicines Agency (EMA). Een indicatie-uitbreiding betekent dat een medicijn al eerder voor een bepaalde aandoening is goedgekeurd voor de Europese markt en nu voor een nieuwe aandoening wordt beoordeeld. Daarnaast zijn er 61% meer nieuwe geneesmiddelen met een positief advies. Net als de vorige keer verwacht de Horizonscan van december 2024 de komende 2 jaar veel medicijnen en indicatie-uitbreidingen voor de behandeling van kanker.
Veel nieuwe medicijnen tegen longkanker
Longkanker is de aandoening met de meeste medicijnen op deze scan: in totaal 42. Ongeveer de helft daarvan zijn nieuwe geneesmiddelen en de andere helft indicatie-uitbreidingen. Het grootste deel van deze medicijnen zit in de laatste onderzoeksfase van de klinische studie. De patiënten die aan deze studie deelnemen, krijgen óf de bestaande behandeling óf de nieuwe behandeling. Welke behandeling zij krijgen, weten ze zelf niet. Zo is aan het einde van de studie duidelijk welke behandeling beter werkt.
Als het gaat om kosten, laat de Horizonscan zien dat er voor longkanker dure geneesmiddelen ontwikkeld worden, voor kleincellig longcarcinoom (SCLC) en-niet kleincellig longcarcinoom (NSCLC). Voorbeelden hiervan zijn subcutane en orale geneesmiddelen voor de behandeling van NSCLC. Subcutaan betekent dat een medicijn onder de huid wordt toegediend en oraal betekent dat het via de mond wordt ingenomen. Omdat mogelijk een grote groep patiënten baat heeft bij deze geneesmiddelen, kan dit voor hoge kosten zorgen. Bij SCLC gaat het om kleinere groepen patiënten.
Dure medicijnen vooral bij ernstige en zeldzame aandoeningen
Op de Horizonscan staan in de categorie dure geneesmiddelen ook 209 weesgeneesmiddelen en 41 cel- en gentherapieën (advanced therapy medicinal products; ATMP's). Dit zijn bijna allemaal geneesmiddelen voor de behandeling van ernstige, vaak zeldzame aandoeningen. Het gaat hier bijvoorbeeld om geneesmiddelen voor neurologische aandoeningen, hematologische ziektes en chronische immuunziekten.
De beoordeling en vergoeding van medicijnen
Voordat het Zorginstituut beoordeelt of een medicijn vergoed kan worden uit het basispakket, moet de fabrikant deze eerst laten registreren voor toelating tot de Europese en Nederlandse markt. Dat gebeurt bij de EMA en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG), zij beoordelen de medicijnen onder andere op werking en veiligheid. Als aan alle vereisten is voldaan, wordt het medicijn toegelaten tot de Nederlandse markt. Bij een beoordeling door het Zorginstituut worden vragen beantwoord als: hoe ernstig is de ziekte, hoe goed werkt een medicijn en bij welke groep patiënten? Maar ook: wat kost het vergeleken met wat het oplevert voor de patiënt? En werkt het middel beter dan de al bestaande behandeling? Bij de beoordeling betrekken we patiëntenorganisaties, artsen en zorgverzekeraars. En we krijgen advies van 2 onafhankelijke commissies: de Wetenschappelijke Adviesraad (WAR) en de Adviescommissie Pakket (ACP). Na de beoordeling adviseert het Zorginstituut de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) om het medicijn wel of niet te vergoeden uit het basispakket. Het komt voor dat het Zorginstituut adviseert om deze pas te vergoeden als de fabrikant bereid is om de prijs ervan te verlagen.
Over de Horizonscan Geneesmiddelen
De Horizonscan Geneesmiddelen is in 2017 gestart als een integraal, openbaar en zo objectief mogelijk overzicht van innovatieve geneesmiddelen die binnen nu en 2 jaar op de Europese markt worden verwacht. Ieder half jaar brengt het Zorginstituut in kaart wat de mogelijke impact is van nieuwe geneesmiddelen op de behandeling van patiënten en op de zorgkosten. Daarnaast is de Horizonscan een monitor van indicatie-uitbreidingen van bestaande geneesmiddelen. Hierdoor zijn patiënten, behandelaars, ziekenhuizen, zorgverzekeraars en overheidsorganen vroegtijdig op de hoogte van ontwikkelingen van geneesmiddelen.