Betere inzet moleculaire diagnostiek bij uitgezaaide kanker
Met precisie voorspellen welke behandeling kan werken bij mensen met uitgezaaide kanker, is met het Uitvoeringstraject moleculaire diagnostiek een belangrijke stap dichterbij gekomen. Dit schrijft Zorginstituut Nederland in de ‘Eindbrief uitvoeringstraject moleculaire diagnostiek’ die minister Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) op 13 december naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Specifieke behandelingen beter kunnen koppelen aan de juiste, voorspellende moleculaire diagnostiek voorkomt overbehandeling en onderbehandeling.
Zorg op maat voor mensen met kanker
Er zijn steeds meer nieuwe, vaak dure geneesmiddelen voor de behandeling van kanker. Moleculaire diagnostiek vervult een belangrijke rol bij het selecteren van patiënten die voor de juiste doelgerichte behandelingen in aanmerking komen. Dit heet ‘precisie-oncologie’. “Met de juiste inzet van moleculaire diagnostiek krijgen mensen met uitgezaaide kanker zorg op maat”, aldus bestuursvoorzitter Sjaak Wijma van Zorginstituut Nederland. “En ook andersom: als er voor jou geen helpende behandeling meer is, wordt voorkomen dat je voor niets een belastende therapie ondergaat. Dit is écht passende zorg.”
Landelijke afspraken en uniforme werkwijzen
Wetenschappelijke beroepsverenigingen en betrokken belangenorganisaties van medisch specialisten, pathologen en klinisch moleculair biologen in de pathologie, klinisch genetici, zorgverzekeraars, patiëntenvertegenwoordigers, de Nederlandse Zorgautoriteit en het Zorginstituut hebben de afgelopen ruim 2 jaar binnen het uitvoeringstraject nauw samengewerkt aan de realisatie van een ‘raamwerk moleculaire diagnostiek’. Een samenhangend geheel van landelijke afspraken over de beschikbaarheid van (doelgerichte) geneesmiddelen, afspraken over vergoedingen, uniforme werkwijzen over diagnostische testen, en een kwaliteitsstandaard en een nieuwe bekostigingsstructuur vanaf 2023. Tezamen vormen zij de bouwstenen voor een infrastructuur waarmee de inzet van moleculair-diagnostische tests in de praktijk wordt gestroomlijnd en verbeterd.
De juiste test op het juiste moment bij de juiste patiënt
Een aantal van de belangrijkste afspraken en genomen maatregelen:
- Actuele overzichtslijsten van ‘klinisch noodzakelijke targets’. Behandelaren in ieder ziekenhuis kunnen aan de hand hiervan per tumortype en ziektestadium moleculaire diagnostiek aanvragen voor alle targets waarvoor op dit moment doelgerichte geneesmiddelen beschikbaar zijn. De eerste lijsten zijn al gepubliceerd: voor niet-kleincellig longcarcinoom, colorectaal carcinoom en endometriumcarcinoom. Binnenkort volgen er meer.
- Landelijke adviezen over de optimale teststrategie.
- De oprichting van 2 nieuwe, landelijke commissies: de Commissie Minimaal Klinisch Noodzakelijke Targets (CieMKNT) en de Commissie ter BeOordeling Diagnostiek (CieBOD).
- Een kwaliteitsstandaard met onder andere afspraken over de organisatie van de moleculaire diagnostiek in laboratoria, ziekenhuizen en regionale netwerken. De kwaliteitsstandaard is door het Zorginstituut getoetst en op 28 november 2023 ingeschreven in het Register.
‘Elk mens met kanker dezelfde toegang tot doelgerichte geneesmiddelen’
Klinisch moleculair bioloog in de pathologie Ed Schuuring is lid van de CieBOD en CieKNT en heeft namens de Nederlandse Vereniging voor Pathologie (NVVP) nauw meegewerkt aan het Uitvoeringstraject moleculaire diagnostiek: “Vóór het uitvoeringstraject bestond er geen actueel overzicht van alle beschikbare doelgerichte geneesmiddelen en hun bijbehorende moleculaire targets. Er waren ook geen afspraken over hoe je diagnostiek het effectiefst inzet. Dat we nu ieder mens met kanker in Nederland dezelfde toegang tot beschikbare doelgerichte geneesmiddelen kunnen bieden is en wordt de grote winst.”
Het Zorginstituut blijft de komende 2 jaar monitoren hoe het raamwerk moleculaire diagnostiek functioneert en waar aanscherping nodig is.
Over Zorginstituut Nederland
Iedereen die in Nederland woont of werkt is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie met als belangrijkste taak het samenstellen van het basispakket van de zorgverzekering. Hierbij maken we ingewikkelde, maar noodzakelijke keuzes om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland goede zorg kan krijgen. Nu en in de toekomst.