Naar nieuwe zorg en zorgberoepen
De gezondheidszorg is in de toekomst gericht op het bevorderen en herstellen van het zelfstandig functioneren van mensen in hun eigen leefomgeving. De eigen regie en veerkracht van het individu staan hierbij centraal. Deze visie op gezondheid en zorg – niet de ziekte staat centraal maar het functioneren - heeft ook gevolgen voor de zorgprofessionals. Iedere toekomstige zorgprofessional beschikt - naast vakkennis- over een aantal generalistische bekwaamheden die bijdragen aan het bevorderen en het herstellen van het functioneren van mensen. Professionals zullen samenwerken in teams die met elkaar beschikken over alle bekwaamheden die nodig zijn. De teams kunnen wisselend van samenstelling zijn, afhankelijk van wat op dat moment nodig is aan zorg. Dit staat in het advies Naar nieuwe zorg en zorgberoepen: de contouren van de Commissie Innovatie Zorgberoepen & Opleidingen. De voorzitter van de commissie, dr. Marian Kaljouw, bood het vandaag aan, aan de ministers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Zorg in 2030: het ABCD-model
Leidend voor de nieuwe zorg en zorgberoepen is de zorgvraag in 2030: welke zorg is dan nodig en wat voor zorgprofessionals passen daarbij? In vier regio’s - de zogenaamde broedplaatsen Friesland, Amsterdam-Amstelveen, Rotterdam en Heerlen - heeft TNO de verwachte zorgvraag in 2030 in kaart gebracht. Met betrokkenen uit die broedplaatsen is vervolgens besproken welke zorg er dan nodig is en waar die plaats moet vinden. Dat resulteerde in een dynamisch model (het ABCD-model) van de toekomstige Nederlandse gezondheidszorg, met vier zorggebieden: voorzorg (A), gemeenschapszorg (B), laagcomplexe en complexe zorg (C) en hoogcomplexe zorg (D). De visie van de commissie en het ontwikkelde ABCD-model worden breed ondersteund door vele betrokkenen die via focusgroepen en denktanks zijn geraadpleegd.
Zorgarrangementen door multidisciplinaire teams
In 2030 hebben mensen steeds vaker verschillende aandoeningen en problemen en bewegen ze zich in meerdere zorggebieden. Om hierbij aan te sluiten worden zorgarrangementen uitgevoerd door multidisciplinaire teams. In een team zijn alle bekwaamheden samengebracht om de zorg te bieden die nodig is. De teams worden samengesteld op basis van de zorgvraag en kunnen dus wisselen van samenstelling of locatie. De burger maakt deel uit van het team en voert zelf de regie over de zorg, zo nodig ondersteund door de teamregisseur. Hij beheert zijn eigen persoonlijk leef- en ontwikkeldossier. Er zullen momenten of omstandigheden zijn dat mensen professionele zorg nodig hebben of geen eigen regie kunnen voeren. In die situaties is de benodigde zorg en ondersteuning beschikbaar.
Een voorbeeld
Mevrouw Van Ham is 74 jaar. Zij heeft artrose, chronisch hartfalen en beginnende dementie. Dan breekt ze haar heup. Allereerst wordt er een heupprothese geplaatst. Bij het vervolgtraject zijn in 2015 veel individuele professionals betrokken. In 2030 is er voor het traject na de operatie een klein en flexibel team, waarvan mevrouw Van Ham zelf deel uitmaakt. Dit team draagt zorg voor het bevorderen van het functioneren (revalidatie en voorkómen van herhaling), activeren van het netwerk, (technische) aanpassingen thuis, het signaleren en monitoren van de chronische aandoeningen en het aanpassen van de woning.
Bekwaamheden
De commissie presenteert een continuüm van bekwaamheden voor de gezondheidszorg in 2030. De meeste zorgprofessionals zijn dan breed inzetbaar en bewegen zich in meerdere zorggebieden (ABCD) en in wisselende settings. Naast specialistische bekwaamheden zullen alle zorgprofessionals beschikken over een aantal generalistische bekwaamheden zoals de toepassing van technologie. Ook de zorg voor mensen met combinaties van aandoeningen en problemen moet de zorgprofessional in de vingers hebben. Professionele zorg is altijd gericht op het herstel en het bevorderen van het functioneren, bijvoorbeeld wat er moet gebeuren om terugkeer naar huis mogelijk te maken. Zorgprofessionals hebben dus ook oog voor oplossingen in de leefomgeving (onderwijs, wonen, veiligheid, sport, infrastructuur).
Het advies van de commissie betreft de toekomst van de gehele Nederlandse gezondheidszorg. Om die reden sprak de commissie met meer dan duizend betrokkenen en deskundigen en is dit advies ook een uitnodiging voor een maatschappelijke discussie. Het geeft richting aan een beweging die al is ingezet. De commissie verwijst ter inspiratie naar de broedplaatsen Friesland, Amsterdam-Amstelveen, Rotterdam en Heerlen, waar de zorg van de toekomst op onderdelen al zichtbaar is in goede praktijken.