Zorg aan patiënten met een depressie kan beter

Nieuwsbericht | 25-04-2012 | 14:38

Aanbod en vraag vergeleken

Dekt het verzekerde pakket de benodigde zorg bij depressie? En krijgen mensen in de praktijk ook de zorg waarvoor ze verzekerd zijn? In de ‘Pakketscan depressie’ vergelijkt het CVZ het zorgaanbod, de zorgvraag en de verzekerde zorg met elkaar. Het CVZ brengt hiermee in beeld dat er veel aanwijzingen zijn voor ongepast en ondoelmatig gebruik van het verzekerde pakket bij depressie. Naast onvoldoende aanbod van zorg, komt bij de behandeling van depressieve klachten ook regelmatig overbehandeling voor.

Onderbehandeling..

Patiënten met een depressie krijgen in de praktijk niet altijd de zorg die ze nodig hebben en waarvoor ze ook via het pakket verzekerd zijn. Zo is er sprake van onderbehandeling: meer dan 40 procent van de patiënten met een depressie wordt niet behandeld door een zorgverlener. Bovendien verschilt de toegankelijkheid van het verzekerde pakket aan zorg tussen diverse groepen patiënten met een depressie: vooral bij ouderen, allochtonen en kinderen is er sprake van onderdiagnostiek en onderbehandeling.

... én overbehandeling

Anderzijds blijkt het verzekerde pakket aan zorg voor depressie op een aantal aspecten juist té toegankelijk te zijn. Een deel van de patiënten krijgt een behandeling terwijl dat nog niet nodig is, of een behandeling die te zwaar of te duur is in verhouding tot de ernst van de depressieve klachten. Vooral overbehandeling met antidepressiva komt veel voor; deze worden te vaak, te veel en te lang voorgeschreven.

Onduidelijk

Bovendien blijkt voor zowel patiënten, zorgverleners als zorgverzekeraars niet duidelijk te zijn wat er nu wel en niet in het pakket zit. Dit blijkt onder meer uit de discussie over de vergoeding van de populaire aandachttrainingen mindfulness (waarbij mensen leren observeren wat zich in hun lichaam en geest voordoet zonder hierover te oordelen). Patiënten met een depressie blijken verder niet altijd trouw hun ‘zorg’ te gebruiken. Vooral vanwege de bijwerkingen van antidepressiva stoppen patiënten vroegtijdig met het gebruik ervan, wat grote gevolgen heeft voor de effectiviteit van de behandeling.

Aanbevelingen CVZ

Het CVZ brengt de uitkomsten van de Pakketscan depressie onder de aandacht bij personen en organisaties die zich bezighouden met de zorg bij depressieve stoornissen. Het CVZ doet verder onder meer de volgende aanbevelingen:

• De voorwaarden die gelden bij het gebruik van psychologische zorg worden door patiënten en patiëntenorganisaties als te strikt ervaren. De recente beperking van eerstelijnspsychologische zorg tot vijf zittingen is niet goed verenigbaar met het streven naar versterking van de eerste lijn. Het CVZ adviseerde daarom recent in het rapport Geneeskundige GGZ om het aantal zittingen eerstelijnspsychologische zorg dat wordt vergoed, te verhogen (van vijf) naar maximaal acht.
• Overbehandeling met antidepressiva komt veel voor. Het CVZ wijst erop dat de recente wijziging van de vergoedingssystematiek voor antidepressiva nog niet geleid heeft tot een ander voorschrijfgedrag.
• Het CVZ gaat binnenkort vaststellen of mindfulness voldoet aan de vereisten voor vergoeding vanuit de basisverzekering.
• Onbegeleide internettherapie lijkt nauwelijks effectief te zijn. Het CVZ bereidt een standpunt voor over internetbehandelingen voor angst en depressie, en onderzoekt daarbij ook de rol van begeleiding.

Depressie

In 2009 hadden meer dan 550.000 mensen in Nederland een depressie. Zij zijn vaak ernstig beperkt in hun sociale en maatschappelijke functioneren. Bovendien verdubbelt depressie de kans op voortijdig overlijden. Depressie staat hierdoor op de vierde plaats van de lijst van ziekten met de grootste maatschappelijke ziektelast in Nederland. De onderzoeksresultaten in de 'Pakketscan depressie' zijn gebaseerd op een veelheid aan bronnen: richtlijnen, onderzoeken, artikelen, uitspraken van wetenschappers en zorgverleners én ervaringen van patiënten.