Vitrificatie van eigen eicellen en invriezen van sperma

Behandeling bij risico op onvruchtbaarheid

Bij sommige medische behandelingen bestaat het risico op het ontstaan van onvruchtbaarheid of sterk verminderde vruchtbaarheid, bijvoorbeeld bepaalde buikoperaties of chemotherapie. Als iemand zo’n behandeling ondergaat, dan zijn er verschillende opties om een eventuele kinderwens na de behandeling toch te kunnen vervullen. Bijvoorbeeld door voorafgaand aan de behandeling de eigen eicellen of het eigen sperma in te vriezen.

Vitrificatie van eicellen

Vitrificatie van eicellen is een techniek om eicellen in te vriezen waarbij de kwaliteit van de eicellen behouden blijft. Met behulp van de vitrificatie-techniek kunnen  eicellen ultrasnel worden ingevroren. Dit voorkomt grotendeels eventuele schade aan de eicellen door ijskristalvorming. Bij eerdere invriesmethoden was dit een probleem voor het behoud van de kwaliteit.

Cryopreservatie van semen 
In 2007 oordeelde het Zorginstituut dat het verzamelen, invriezen en bewaren van sperma kan worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Sperma wordt ook wel semen genoemd en is het zaad van de man. Het invriezen van zaad noemen we ook wel ‘cryopreservatie van semen’. 

Deze behandeling kan worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering als de patiënt een behandeling moet ondergaan die risico’s met zich meebrengt voor de vruchtbaarheid. Het zaad kan dan vóór de behandeling worden verzameld en ingevroren.

Meer informatie is te vinden in het Pakketadvies 2007 onder paragraaf 1F.

Vergoeding van vitrificatie van eigen eicellen

Voor de vergoeding van het invriezen van de eigen eicellen is dezelfde redenering gevolgd als voor de vergoeding van het invriezen van het eigen zaad. Het Zorginstituut stelt vast dat het invriezen in een aantal gevallen kan worden vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering:

1. Bij behandelingen met chemotherapeutica die een risico op een permanente vruchtbaarheidsstoornis met zich meebrengen. Het gaat hier bijvoorbeeld om chemotherapie bij kanker.
2. Bij radiotherapeutische behandelingen (bestralingen) waarbij de geslachtsdelen (eierstokken of zaadballen) in het stralingsveld liggen en blijvende schade kunnen oplopen. 
3. Bij operaties aan of om de geslachtsdelen of grote delen daarvan moeten worden verwijderd.

Daarnaast is er een aantal extra redenen voor vergoeding van deze behandelingen die óf samenhangen met kenmerken van de vrouwelijke vruchtbaarheid (medische indicatie) óf met doelmatigheidsoverwegingen, namelijk:

1. Medische indicatie: bij vrouwen met Fragiele X-syndroom, het syndroom van Turner (XO) of galactosemie. Deze patiënten hebben namelijk een aantoonbaar verhoogd risico op vroegtijdige onvruchtbaarheid (premature ovariële insufficiëntie; POI). Dat is onvruchtbaarheid vóór de 40ste verjaardag.
2. Ivf-gebonden indicaties: tijdens het verloop van een ivf-poging, mits deze poging op zich wordt vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering:
   1. Bij onverwacht ontbreken van zaad van voldoende kwaliteit.
   2. Voor het invriezen van eicellen in plaats van het invriezen van embryo’s, wat gebruikelijk is bij ivf.

Op de pagina ‘Vruchtbaarheidsbehandeling (Zvw)’ leest u meer over ivf en andere vruchtbaarheidsbehandelingen.

Invriezen van eierstokweefsel wordt niet vergoed

Het invriezen van eierstokweefsel, ook wel cryopreservatie van ovariumweefsel genoemd, wordt niet vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. Meer informatie hierover is te vinden in het standpunt Cryopreservatie en transplantatie van ovariumweefsel.